Spirometria należy do podstawowych badań oceniających funkcję układu oddechowego, a dokładniej objętość i szybkość przepływu powietrza przez drogi oddechowe podczas wdechu i wydechu. Jest badaniem nieinwazyjnym, obciążonym stosunkowo niewielkim ryzykiem powikłań.
Spirometria Będzin – Wskazania
O wskazaniach do wykonania badania decyduje lekarz po przeprowadzeniu wywiadu oraz badania pacjenta. Spirometria jest wykonywana celem diagnostyki, monitorowania postępów leczenia, w celach orzeczniczych oraz epidemiologicznych.
Wskazania diagnostyczne
Spirometria jest szeroko stosowana w diagnostyce chorób układu oddechowego. Może być zalecana w przypadkach, gdy występują nieprawidłowości wskazujące na chorobę tego układu, takie jak:
- objawy zgłaszane przez pacjenta (np. duszność, kaszel, ból w klatce piersiowej);
- nieprawidłowości podczas badania przedmiotowego (np. zniekształcenia klatki piersiowej, nieprawidłowości podczas osłuchiwania płuc);
- odchylenia w wykonanych badaniach pomocniczych (np. nieprawidłowy wynik badania RTG klatki piersiowej).
Ponadto spirometria jest badaniem przesiewowym, wykorzystywanym w celu oceny funkcji układu oddechowego u osób bezobjawowych. Dotyczy to m.in. monitorowania funkcji płuc u osób narażonych na szkodliwe gazy i/lub pyły lub chorujących na choroby układowe (np. twardzina układowa, reumatoidalne zapalenie stawów), które w swoim przebiegu mogą zajmować płuca. W tych przypadkach celem okresowo wykonywanego badania jest wykrycie uszkodzenia funkcji płuc na odpowiednio wczesnym etapie i wdrożenie odpowiednich działań profilaktycznych lub leczniczych.
Spirometria bywa także zalecana jako badanie przesiewowe u pacjentów kwalifikowanych do dużych zabiegów operacyjnych, aby ocenić ryzyko okołooperacyjne i ryzyko powikłań ze strony układu oddechowego. Zaliczają się tutaj zabiegi wykonywane przez chirurgów klatki piersiowej, jak i operacje pozapłucne (np. kardiochirurgiczne).
Monitorowanie postępów leczenia
Nieinwazyjny charakter badania pozwala na wykorzystywanie spirometrii w monitorowaniu postępów leczenia chorób płuc. Badanie jest także wykonywane okresowo u pacjentów, którzy z różnych przyczyn stosują leki o możliwym działaniu uszkadzającym płuca.
Zastosowanie w orzecznictwie – spirometria Będzin
Lekarze orzecznicy wykorzystują badanie pomocniczo w procesie oceny stopnia niezdolności do pracy, niepełnosprawności oraz efektów rehabilitacji.
Przebieg badania
Ponieważ wyniki badania w dużym stopniu zależą od odpowiedniej techniki jego wykonania, przez cały czas jego trwania pacjentowi towarzyszy technik lub lekarz, który nadzoruje jego przebieg i udziela niezbędnych wskazówek.
Początkowo pacjent jest proszony o spokojne oddychanie przez ustnik aparatu . Następnym etapem jest rejestracja objętości i przepływu powietrza podczas maksymalnie głębokiego wdechu z następczym wydechem. Wdech powinien być jak najgłębszy. Wydech – jak najmocniejszy i tak długi, jak to tylko możliwe. Podczas badania wykonuje się 3 takie próby obejmujące maksymalny wdech i wydech. Niezbędnym wymogiem technicznym są zbliżone wyniki uzyskane podczas tych prób, co świadczy o poprawnym wykonaniu badania. Ważne, aby mieć na sobie wygodne ubranie, które nie będzie ograniczało swobodnego oddychania. Na dobę przed wykonaniem badania należy powstrzymać się od palenia papierosów i spożywania alkoholu. Ostatni posiłek należy spożyć najpóźniej 2 godziny przed rozpoczęciem badania.
W części przypadków spirometria podstawowa (opisana powyżej) jest uzupełniona podaniem leku rozkurczającego oskrzela. Wówczas badanie wykonuje się ponownie, 15 minut po wziewnym podaniu leku. Poprawa uzyskanych wyników po podaniu leku świadczy o odwracalności ograniczenia przepływu powietrza (co jest typowe m.in. dla astmy).
Korzyści badania spirometrycznego
Badanie spirometryczne jest badaniem:
- nieinwazyjnym i akceptowanym przez większość pacjentów
- dostarczającym istotnych informacji na temat funkcji układu oddechowego
- o szerokim zastosowaniu w diagnostyce chorób układu oddechowego
- o dobrej powtarzalności
- przydatnym w monitorowaniu funkcji układu oddechowego u osób z chorobami płuc, narażonych na czynniki szkodliwe, poddawanym zabiegom chirurgicznym.
