Co to jest refluks i kto na niego choruje

Zgaga, częste odbijanie się po obfitym posiłku — jeśli pojawiają się sporadycznie,mogą wskazywać na fizjologiczny refluks żołądka. Sam w sobie jest niegroźny, ale warto potraktować go jako sygnał ostrzegawczy i znak, że czas zmienić swoje przyzwyczajenia żywieniowe. Z pewnością nie chciałbyś, aby tego typu objawy nasiliły się, dając o sobie znać nie tylko w dzień po jedzeniu, ale również w nocy, podczas snu. Gdyby się jednak pojawiły, świadczyłyby o tym, że cierpisz na refluks patologiczny i niestety, w takim wypadku, sama zmiana diety już nie wystarczy.

Co to jest refluks?

Refluks patologiczny to choroba, której ryzyko wzrasta wraz z wiekiem i z podobną częstotliwością występuje zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.
U zdrowego człowieka, dolny zwieracz przełyku pełni dwie ważne funkcje: najpierw przepuszcza pokarm do żołądka, a następnie kurcząc się, zapobiega cofaniu się zarówno jedzenia, jak i kwasu żołądkowego wraz z enzymami trawiennymi.
Gdy to działanie jest zaburzone i zwieracz przełyku nie kurczy się prawidłowo lub jest niewydolny, treść pokarmowa wraz z kwaśnymi składnikami soku żołądkowego, wraca do przełyku. Mówi się wtedy o refluksie żołądkowo-przełykowym.

Kto choruje na refluks?

Określany ulewaniem, refluks żołądkowo-przełykowy pojawia się już w okresie niemowlęcym. Duże porcje jedzenia nie mieszczą się w małym żołądku, a do tego dolny zwieracz przełyku jest w fazie rozwoju. To wystarczy, by treść pokarmowa cofała się do przełyku.

Niestety tego rodzaju dolegliwość nie zanika wraz z dorastaniem. Cierpi na nią wielu dorosłych i tu przyczyn może być już znacznie więcej, niż w przypadku dopiero co narodzonych dzieci.

Do czynników sprzyjających pojawieniu się refluksu, zalicza się między innymi:

• siedzący tryb życia,
• przewlekły stres,
• ciążę,
• zaburzenia związane z opróżnianiem żołądka,
• otyłość,
• nieprawidłowe działanie zwieracza przełyku,
• przepuklina rozworu przełykowego.

Sprzyjające warunki pojawiają się również w przypadku chorych na cukrzycę i astmę, chorobę alkoholową, cierpiących na nieprawidłowości hormonalne oraz stwardnienie skóry. Refluks może być też wywołany przez upośledzone opróżnianie żołądka oraz jego nadmierne rozszerzenie.

Nie bez znaczenia dla pojawienia się tej choroby, jest też przyjmowanie różnego rodzaju leków. Mowa tu między innymi o:

• lekach na chorobę wieńcową,
• doustnych preparatach antykoncepcyjnych,
• preparatach z grupy blokerów kanału wapniowego,
• lekach przeciwcholinergicznych,
• preparatach zawierających nikotynę,
• lekach przeciwbólowych z ibuprofenem.

Jak objawia się refluks żołądkowo-przełykowy?

Gdy zdarza się od czasu do czasu, raczej nie stanowi problemu i nie powinien budzić twojego niepokoju. Co innego, gdy dolegliwości się nasilają i to z dużą częstotliwością. W takim przypadku nie zwlekaj z wizytą u lekarza, który przeprowadzi wywiad medyczny, zrobi badania i na tej podstawie zaplanuje leczenie. Im wcześniej to zrobi, tym będzie ono skuteczniejsze.

Tym, co powinno wzbudzić twój niepokój i po czym możesz poznać chorobę refluksową, jest:

• cofanie się treści pokarmowej do przełyku,
• uczucie pieczenia za mostkiem określane jako zgaga,
• kwaśny posmak w tylnej części jamy ustnej,
• odbijanie,
• przewlekła chrypka i suchy kaszel,
• czkawka.

Długo utrzymujące się powyższe objawy powinieneś skonsultować z lekarzem. Niezwłocznej wizyty wymaga też zaburzenie połykania, krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego, spadek masy ciała, czy zachłyśnięcia.
Objawy wskazujące na refluks patologiczny mogą się nasilać w trakcie schylania się, w pozycji leżącej oraz w czasie parcia.
Okresowe ustawanie objawów nie świadczy o tym, że problem zniknął. Również w takiej sytuacji wskazana jest wizyta u lekarza.

Refluks patologiczny — jak wygląda diagnozowanie

Znajomość samych objawów nie wystarczy, by samemu jednoznacznie stwierdzić, że wskazują one na refluks żołądka. Ważne są towarzyszące im okoliczności, ponieważ zdarza się, że są one sygnałem zwiastującym zawał lub mogą być oznaką choroby wieńcowej.

Dlatego najlepszym sposobem na upewnienie się co do przyczyny dolegliwości, jest wizyta u lekarza, który za pomocą odpowiednich badań będzie mógł cię dokładnie zdiagnozować. Ważne, byś nie lekceważył nawracających objawów i przez dłuższy czas nie skupiał się jedynie na łagodzeniu samych objawów. Im wcześniej zgłosisz się na badanie, tym szybciej przywrócisz równowagę w organizmie.

Po przeprowadzeniu wywiadu medycznego lekarz może zlecić dodatkowe badania. Może to być:

Gastroskopia

Niezależnie od tego, co słyszałeś na jej temat i jak bardzo obawiasz się tego badania, przekonasz się, że niewielki dyskomfort, który mu towarzyszy wart jest tego, by dokładnie zbadać, co dzieje się w twoim przełyku, żołądku i dwunastnicy. W trakcie gastroskopii lekarz może dostrzec zaczerwienienia błony śluzowej, nadżerki lub wybroczyny, które świadczą o stanach zapalnych przełyku.
Poza tym z pomocą specjalnego aparatu pobierze on wycinki błony śluzowej i prześle je do badania histopatologicznego, by wykluczyć zmiany nowotworowe.

Badanie radiologiczne

Lekarz przeprowadza je po wcześniejszym podaniu kontrastu. Badanie to pomaga lepiej zdiagnozować zmiany przy refluksie przełyku i wykonywane jest między innymi w sytuacji, gdy przełyk ma nietypową budowę.

Badanie manometryczne

Dzięki temu badaniu lekarz może sprawdzić ciśnienie w przełyku, które mogłoby być jedną z przyczyny refluksu żołądka poprzez zakłócanie pracy mięśnia zwieracza dolnego przełyku. Badanie manometryczne daje też możliwość całodobowego monitorowania pH przełyku i sprawdzania, czy nie pojawiają się kwaśne treści w tym obszarze.

Na czym polega leczenie refluksu patologicznego?

W zależności od zaawansowania choroby, refluks żołądka można leczyć na kilka sposobów. O tym, który w twoim przypadku okaże się najbardziej skuteczny, zdecyduje lekarz po przeprowadzeniu wywiadu medycznego i niezbędnych badań. Wiele też zależy od indywidualnych uwarunkowań i ogólnego stanu twojego zdrowia. Dlatego w przypadku nieustępujących objawów i nawrotów, warto skorzystać z jego pomocy. Dzięki temu szybciej i skuteczniej uwolnisz się od tej dolegliwości.

Już przy pojawieniu się pierwszych objawów refluksu, powinieneś przyjrzeć się zarówno swojej dotychczasowej diecie, jak i stylowi życia, jaki prowadzisz.

Refluks żołądka a dieta

Dieta może być czynnikiem głównym lub wspomagającym w leczeniu choroby refluksowej. Wszystko zależy od tego, czy lekarz stwierdził u ciebie zapalenie przełyku, które nierzadko wywołane jest właśnie refluksem. Jeśli tak, to niezbędne może się okazać wprowadzenie farmakoterapii równolegle ze zmianami w diecie. W innym przypadku już sama dieta może przynieść sporą poprawę i wyhamować dolegliwości, które powoduje refluks żołądka.

Przyjrzyj się spożywanym do tej pory pokarmom i zwróć uwagą zarówno na ich rodzaj, jak i ich ilość oraz pory dnia, w których jesz. Gdy cierpisz na żołądkowo-przełykowy refluks patologiczny, odstaw:

• potrawy:
  • pikantne i tłuste,
  • odsmażane,
  • ciężkostrawne,
• cebulę,
• pomidory i przetwory na ich bazie,
• kawę,
• cytrusy i soki z tych owoców,
• czekoladę i wyroby czekoladowe,
• napar z mięty,
• alkohol,
• napoje gazowane.

Postaw natomiast na potrawy, w których obecne będą produkty podnoszące ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku. Dzięki temu zapobiegniesz cofaniu się treści pokarmowej z żołądka do przełyku.
Dopasowana do twoich potrzeb i aktualnego stanu zdrowia dieta, pomoże ci też zrzucić nadmiar kilogramów, jeśli twoje BMI wskazuje na nadwagę lub otyłość.

Gdy cierpisz na refluks patologiczny:

• podziel swoje posiłki na mniejsze porcje spożywane w pewnych odstępach czasu,
• zachowaj 2-3 godziny okres bez jedzenia przed snem,
• nie pij żadnych płynów bezpośrednio po posiłku,
• nie wykonuj skłonów zaraz po posiłku,
• wybieraj potrawy o miękkiej konsystencji, co ograniczy pobudzanie wydzielania soku żołądkowego.

Refluks żołądka a styl życia

Gdy refluks dokucza cię również w nocy, podłóż poduszkę tak, by głowa spoczywała wyżej, niż reszta ciała. Dzięki temu ograniczysz cofanie treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Staraj się tez nie kłaść bezpośrednio po spożyciu posiłku.

Jeśli żyjesz w ciągłym stresie, który sprzyja rozwojowi choroby refluksowej, skorzystaj z technik relaksacyjnych oraz naucz się radzenia sobie w sytuacjach zwiększonego napięcia nerwowego.

Choć duży wysiłek fizyczny połączony z długotrwałym schylaniem się może nasilać objawy refluksu żołądka, to nie rezygnuj z umiarkowanej aktywności. To może być jazda na rowerze, Nordic Walking czy pływanie, które zmniejszają ryzyko występowania tej choroby.

Farmakoterapia

Oprócz zmiany nawyków żywieniowych i tych związanych z dotychczasowym stylem życia, który sprzyja refluksowi, lekarz może zalecić przyjmowanie leków, które zmniejszają wydzielanie kwasu żołądkowego. Mowa o tak zwanych inhibitorach pompy proteinowej. Stosowane raz dziennie na czczo, ograniczą dolegliwości wynikające z refluksu. Nie stosuj leczenia na własną rękę, ale ściśle stosuj się do zaleceń lekarza. Nie przyjmuj też zbyt długo leków na zgagę dostępnych bez recepty w aptece. Utrzymujący się refluks żołądkowo-przełykowy to znak, że niezbędna jest konsultacja medyczna.

Operacyjne leczenie choroby refluksowej

Operacja stosowana jest w sytuacji, gdy ani zmiana diety, ani leczenie farmakologiczne nie przyniosły spodziewanych rezultatów. Jedną z metod stosowanych w takim przypadku, jest laparoskopowa fundoplikacja sposobem Nissena. Stosuje się ją również w przypadku przepukliny rozworu przełykowego.