Typowe schorzenia kręgosłupa mogą wymagać zarówno leczenia ortopedycznego, jak i neurologicznego. Wiele zależy od rodzaju i zakresu zmian, do których doszło w tym ważnym elemencie układu szkieletowego w ciele człowieka. Ból to najczęstszy, ale niejedyny objaw problemów zdrowotnych, które mogą dotknąć twój kręgosłup.
Co dokładnie może go powodować i jakie formy leczenia mogą okazać się najskuteczniejsze?
Typowe schorzenia kręgosłupa — ortopedyczne i neurologiczne
Ból kręgosłupa może być objawem bardzo różnych schorzeń w obrębie kręgosłupa. Niektóre z nich są niegroźne, a ich leczenie ogranicza się do zmiany stylu życia i postępowania zachowawczego pod okiem fizjoterapeuty. Źródłem bólu mogą też być poważniejsze problemy zdrowotne. Jedne z nich mają podłoże ortopedyczne, inne neurologiczne. Zdarza się też, że koleje fazy tej samej choroby dotykającej układ kostny wymagają interwencji neurologa.
Neurologiczne schorzenia kręgosłupa
Gdy masz problemy z kręgosłupem, ortopeda lub fizjoterapeuta może cię skierować do neurologa. Dzieje się tak w przypadku zdiagnozowania schorzeń o podłożu neurologicznym, które nie reagują na leczenie typowo ortopedyczne i rehabilitację ortopedyczną.
Do chorób kręgosłupa, których diagnozowaniem i leczeniem zajmuje się neurolog, należą między innymi:
Dyskopatia z uciskiem na struktury nerwowe
To częściowe przemieszczenie dysków w kręgosłupie, przez co zakłócają jego symetrię i uciskają na nerwy w kanale kręgowym. Dyskopatia może dotknąć zarówno szyjny, jak i lędźwiowy odcinek kręgosłupa.
Do czynników zwiększających ryzyko dyskopatii należy otyłość i nadwaga, postępujące wady postawy oraz słabe mięśnie grzbietowe.
Dyskopatia kręgosłupa może się objawiać bólem, który promieniuje do barku, pachwiny, ręki, pośladka, a nawet stopy. Do innych objawów należy odczucie mrowienia i drętwienia, osłabione czucie oraz ograniczenie ruchomości kończyny, do której biegnie nerw odpowiedzialny za dolegliwości.
Leczenie najczęściej składa się z farmakoterapii, nierzadko posiłkowanej wsparciem fizjoterapeuty lub rehabilitanta.
Stenoza kanału kręgowego kręgosłupa
Stenoza kanału kręgowego to jedno z częstszych schorzeń kręgosłupa, których leczeniem zajmuje się neurochirurg. Do zwężenia światła kanału kręgowego zwykle dochodzi w wyniku przewlekłych przeciążeń kręgosłupa. Zwężenie spowodowane jest przez przerośnięte więzadła oraz osteofity, czyli kostne narośla, które wyglądem przypominają kolce lub haczyki. Skutkiem tego jest podrażnienie, a czasem też uszkodzenie znajdujących się w kanale kręgowym struktur nerwowych.
Objawy, które dotykają głównie osoby starsze, przybierają postać bólu pleców i kręgosłupa oraz zaburzeń neurologicznych w obrębie rąk i nóg.
Leczenie zachowawcze w postaci ćwiczeń pod okiem fizjoterapeuty ma na celu zmniejszenie bólu i poprawę codziennego funkcjonowania.
Zabieg operacyjny wykonywany jest natomiast w sytuacji, gdy stenoza jest już w stadium zaawansowanym.
Szyja smartfonowa
Dolegliwości ze strony odcinka szyjnego kręgosłupa mogą mieć wiele przyczyn, które kwalifikują się do leczenia. Jedną z nich jest częste, wielogodzinne korzystanie z telefonu komórkowego lub tabletu. Szyja smartfonowa objawia się bólami w okolicy potylicznej, nudnościami, zawrotami głowy, czasowym zaburzeniem wzroku, słuchu i koncentracji. Fizycznym skutkiem długotrwałego przechylania głowy do dołu jest między innymi zniesienie lordozy szyjnej.
Jedną z form leczenia, która uwalnia od dolegliwości, jest mezoterapia kręgosłupa wykonana przez neurologa.
Ortopedyczne schorzenia kręgosłupa
Ortopeda zajmuje się leczeniem chorób kręgosłupa, które związane są z układem kostnym. Z pomocą przyjdzie zarówno wtedy, gdy cierpisz na wady postawy w postaci kifozy, lordozy i skoliozy, jak i w przypadku poważnego schorzenia tego podstawowego elementu w całym szkielecie.
Do typowych schorzeń kręgosłupa, z którymi ortopeda spotyka się w swojej codziennej pracy, należą między innymi:
Zwyrodnienie kręgosłupa
Gdy kręgosłup jest zdrowy, części, z których się składa, mogą bez problemu się poruszać i nie dochodzi do ich uszkodzenia. Umożliwia to między innymi płyn maziowy. Można powiedzieć, że smaruje on chrząstki oddzielające kości, które tworzą stawy kręgosłupa. Tym samym odpowiedni poślizg chroni je przed uszkodzeniem. Jeśli jednak twoja aktywność jest znikoma, produkcja płynu maziowego mocno spada. To zaś sprawia, że zwiększa się tarcie i w chrząstkach pojawiają się mikrourazy. Skutkiem tego jest stopniowe uszkadzanie kości, a następnie bliznowacenie, które zmniejsza elastyczność stawów.
Zwykle wystarcza leczenie zachowawcze obejmujące fizjoterapię, skupioną na poprawie zakresu ruchu i elastyczności oraz wzmocnieniu mięśni szyi i pleców. Lekarz może też zastosować farmakoterapię w postaci leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i przeciwdrgawkowych. Wskazane jest też dbanie o prawidłową wagę ciała.
Zespół przeciążeniowo-bólowy kręgosłupa
Wiele osób zgłasza się do ortopedy z nasilającymi się i długotrwałymi bólami kręgosłupa w odcinku lędźwiowym lub szyjnym. Przyczyna tego typu dolegliwości zwykle rozwija się przez lata i początkowo nie daje żadnych objawów. Choć stawy międzykręgowe są dobrze zabezpieczone przez chrząstkę stawową i torebkę stawową, to w wyniku ich częstego i długotrwałego przeciążania dochodzi do ich degeneracji i zużycia. Gdy dodatkowo zaczynają o sobie dawać znać zmiany degeneracyjne związane z wiekiem, zmiany zapalno-degeneracyjne są nieuniknione. To zaś skutkuje coraz większym i utrzymującym się bólem kręgosłupa.
Pomocne może się w tym przypadku okazać zastosowanie fizjoterapii połączonej z farmakoterapią. Ważna jest też zmiana nawyków związanych z dotychczasowym stylem życia. Mowa tu między innymi przyjmowanej pozycji siedzącej. Ulgę mogą też przynieść ćwiczenia rozluźniające.
Kręgozmyk
Schorzenia kręgosłupa mogą też przybrać formę tak zwanego kręgozmyku, czyli deformacji kręgosłupa polegającej na przesunięciu kręgów względem siebie. Powoduje to zaniki mięśniowe, osłabienie odruchów, niedowład i zniekształcenie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Do innych objawów należy przewlekły ból pleców w ich dolnej części, drętwienie nóg, uczucie sztywności w nogach i plecach oraz zaburzenia w oddawaniu kału i moczu.
W pierwszym i drugim stopniu zaawansowania kręgozmyku, skuteczne okazuje się leczenie zachowawcze. Polega na połączeniu farmakoterapii z noszeniem sznurówki ortopedycznej i ćwiczeniach przygotowanych przez fizjoterapeutę (dopiero po ustaniu dolegliwości bólowych).
Jeśli jednak ból nie ustąpi lub stopień jest wyższy, niezbędna może okazać się operacja.
Choroba Scheuermanna
Schorzenie to ze względu na to, iż pojawia się głównie w okresie wzrostu, najczęściej dotyka osoby między 10. a 14. rokiem życia.
Choroba Scheuermanna rozwija się w miejscu styku kości z dyskiem, gdzie łatwo o uszkodzenie. Sprzyjające temu warunki pojawiają się właśnie w okresie wzrostu, kiedy to może dojść do zaburzeń płytki granicznej kręgu. Schorzenie to objawia się kifotycznym zniekształceniem w piersiowym odcinku kręgosłupa i zaokrąglonymi plecami.
W leczeniu zachowawczym pomocne w złagodzeniu dolegliwości okazują się ćwiczenia na wzmocnienie mięśni, techniki manualne oraz różne formy aktywności fizycznej. W przypadku dużego zniekształcenia lekarz może zalecić noszenie gorsetu ortopedycznego.
