Wiek nie determinuje ani stanu zdrowia fizycznego, ani też psychicznego. I choć nie jest to normą, bo wciąż krążą stereotypy na temat tego, jak trudnym i pełnym ograniczeń czasem jest starość, to są osoby, które wyraźnie temu przeczą. W wieku 90 lat prowadzą aktywne życie umysłowe i fizyczne, wykładają na uczelniach, sami prowadzą samochód i są w pełni samodzielni pod względem fizycznym. Niestety, nie spotyka się ich zbyt często, a większość seniorów na co dzień obcuje z podobnymi do siebie, cierpiącymi na różne schorzenia lub samotnie spędzającymi każdy dzień. Jak można zadbać o zdrowie psychiczne w starości i co może zrobić psychiatra dla seniorów, by ci mogli jak najdłużej cieszyć się sprawnością intelektualną oraz dobrą kondycją psychiczną?
Czynniki, które mogą mieć wpływ na zdrowie psychiczne w starości
Trudno jednoznacznie stwierdzić, co tak naprawdę może wpływać na pogorszenie zdrowia psychicznego u osób starszych. Z pewnością nie bez znaczenia jest prowadzony przez nich styl życia i relacje z innymi. Również stan zdrowia i częstotliwość zapadania na różne choroby nie pozostaje bez wpływu na kondycję psychiczną. Wiąże się to bowiem z izolacją, samotnością, spadkiem sił witalnych i przerwami w aktywnym spędzaniu czasu.
Przeczytaj także: Starość nie radość, młodość nie wieczność
Zaburzenia i choroby psychiczne, które stają się udziałem seniorów to problem złożony. Warto więc jak najwięcej wiedzieć na ten temat, by nie przeoczyć pierwszych niepokojących objawów u bliskich osób.
Do najczęstszych czynników, które mogą nadwyrężyć zdrowie psychiczne i tym samym okazać się duży sprawdzianem dla odporności psychicznej, należą między innymi:
- stres związany z przejściem na emeryturę,
- rzadsze kontakty społeczne,
- większe ryzyko urazów i tym samym długi czas rekonwalescencji,
- rosnące ograniczenie sprawności,
- śmierć życiowego partnera lub innej bliskiej osoby,
- samotność wynikająca między innymi z braku kontaktu z rodziną,
- monotonia życia pozbawionego pracy i dotychczasowych obowiązków,
- problemy finansowe.
Nie bez wpływu są też zmiany zachodzące w mózgu w tym postępująca degeneracja komórek mózgowych, zdiagnozowanie poważnych chorób, czy też demencja i pogarszająca się sprawność umysłowa.
Zdrowie psychiczne w starości — jak o nie dbać
Oto kilka podpowiedzi, jak dbać o zdrowie psychiczne seniorów, by zachowali oni jak najlepszą sprawność umysłową i dobre samopoczucie.
Aktywność fizyczna w dobrym towarzystwie
Z jednej strony ruch i regularna aktywność sportowa jest ważna, ale z drugiej, zwłaszcza w przypadku starszych osób, bardzo ważne jest też, z kim spędzają oni ten czas. Towarzystwo osób, z którymi senior ma dobry kontakt, to skuteczna motywacja do codziennych spotkań na siłowni plenerowej, czy wyjścia w trasę z kijkami do Nordic Walking. Do tego w czasie ćwiczeń można rozmawiać, dzielić się tym, co się przeczytało, obejrzało, czy odkryło. To również okazja do przedłużenia wspólnego spędzania czasu i umawiania się na wspólne zakupy, posiłki, czy wyjście do kina lub teatru.
Poza tym sama aktywność fizyczna dobrze wpływa na pracę mózgu, redukuje stres, pomaga rozładować negatywne emocje i spowalnia starzenie się komórek nerwowych.
Edukacja opiekunów osób starszych
Wiedza na temat zdrowia psychicznego to ważny element przygotowania dla osób, które na co dzień wspierają seniorów. Niezależnie, czy mowa o opiekunach w domach spokojnej starości, czy o najbliższej rodzinie, znajomość objawów depresji, demencji, czy stanów lękowych może pomóc odpowiednio wcześnie podjąć niezbędne działania łagodzące skutki tych schorzeń.
Warto też wiedzieć, czy istnieją grupy wsparcia dla osób cierpiących za wybrane zaburzenia psychiczne, by zaproponować udział w spotkaniach.
Angażowanie się w życie społeczności lokalnej
Najlepszym sposobem na nudę w życiu seniora jest organizowanie spotkań i różnych aktywności społecznych. Mowa o takich, które przyniosą korzyści zarówno zaangażowanym w nie osobom starszym, jak i lokalnej społeczności.
Niosącym obopólne korzyści pomysłem jest wspólne spędzanie czasu seniorów, również tych przebywających w lokalnym domu spokojnej starości, z podopiecznymi domów dziecka. Zwłaszcza najmłodsze dzieci spragnione kontaktu z dziadkami mogą okazać dużo ciepła i zainteresowania zabawą oraz słuchaniem ciekawych historii.
Aktywność społeczna daje też poczucie sprawczości i bycia potrzebnym, a to w przypadku seniorów nieoceniona wartość. Wzmacnia pozytywne nastawienie do życia i pobudza do kreatywnych działań, które dodatkowo stymulują umysł.
Dieta bogata w odpowiednie składniki odżywcze
To, co jemy, ma bardzo duży wpływ na to, jak się czujemy. Nie inaczej jest w przypadku osób starszych. Jelita nie bez powodu nazywane są drugim mózgiem, dlatego warto zadbać o odpowiednio skomponowane posiłki. Ważne jednak, by seniorzy korzystali ze wsparcia dietetyków, którzy uwzględnią ogólny stan zdrowia i przeciwwskazania do spożywania wybranych produktów.
Produkty wchodzące w skład diety osób starszych powinny zawierać między innymi:
- witaminy z grupy B, niezbędne do prawidłowej pracy układu nerwowego i umysłu,
- witaminę D,
- tryptoran, który bierze udział w produkcji serotoniny, ważnego hormonu, który między innymi wpływa na poprawę samopoczucia,
- przeciwutleniacze w postaci witaminy E, C i beta-karotenu, które są ważne dla zachowania sprawności umysłowej,
- kwasy omega-3, których właściwy poziom zmniejsza ryzyko stanów depresyjnych i zaburzeń lękowych.
Wsparcie dietetyczne jest ważne nie tylko ze względu na samą dietę, ale też na możliwość sprawdzenia poziomu wspomnianych wyżej składników. Dzięki temu senior dostarczy ich odpowiednią ilość wraz z pokarmem, a jeśli zajdzie taka potrzeba, pozostałą część uzupełni w formie suplementacji.
Psychiatra dla seniorów — kiedy warto skorzystać z tego rodzaju wsparcia
Jednym z najczęstszych problemów natury psychicznej, z którym zmagają się osoby starsze, jest depresja. Sprzyja jej samotność, w tym samotne mieszkanie, przewlekły ból, niedowidzenie, postępujące ograniczenie ruchomości i coraz większa zależność od innych.
Psycholog lub psychiatra dla seniorów może okazać się w takiej sytuacji najlepszym wsparciem. W zależności od rodzaju zdiagnozowanego problemu psychicznego mogą oni zalecić farmakoterapię lub psychoterapię. Możliwe jest też połączenie tych dwóch form leczenia.
Dobre efekty daje terapia poznawczo-behawioralna, która pomaga zmienić myślenie i zachowanie seniora z depresją. W trakcie spotkań uczy się on rozpoznawać negatywne przekonania i myśli oraz zmieniać je na pozytywne.
Źródło:
www.medonet.pl/strefa-seniora/zdrowie-seniora,jak-dbac-o-dobre-samopoczucie-fizyczne-i-psychiczne-w-wieku-60-lat–to-rob-regularnie,artykul,47775714.html
