Otyłość sarkopeniczna ściśle związana jest z sarkopenią, czyli utratą mięśni. Stan ten dotyka osoby starsze, gdy w ich organizmach wraz z wiekiem dochodzi do zmniejszenia masy mięśniowej. Niestety, ma to miejsce również u tych seniorów, którzy dbają o codzienną aktywność fizyczną swojego ciała. Na szczęście zarówno samej sarkopenii, jak otyłości sarkopenicznej możesz skutecznie zapobiegać.
Jakie są przyczyny tego rodzaju otyłości i co możesz zrobić, by uniknąć jej w starszym wieku?
Co to jest otyłość sarkopeniczna?
Otyłość sarkopeniczna pojawia się w sytuacji, gdy wraz z utratą masy mięśniowej, w ciele seniora przybywa tkanki tłuszczowej. Każdy z trzech elementów, czyli utrata masy mięśniowej, otyłość i starszy wiek zwykle mocno na siebie wpływają, a ich związek potwierdzony jest przez badania i obserwację.
Lekarz może stwierdzić otyłość sarkopeczniczną, gdy doszło u ciebie do:
- znacznego zwiększenia tkanki tłuszczowej (> 40% u kobiet i >28% u mężczyzn),
- zmniejszenia masy mięśniowej, a co za tym idzie, do utraty wytrzymałości mięśni i sił.
Taki stan jest o tyle poważny, że w starszym wieku rzadko kiedy można leczyć otyłość metodą operacyjną, choć wszystko zależy od liczby lat i ogólnej kondycji zdrowotnej chorego. Niemniej jednak, jak w każdym przypadku, tak i tu, z pewnością o wiele lepiej jest zapobiegać, niż leczyć. Pomaga w tym znajomość najczęstszych przyczyn otyłości sarkopenicznej. Już samo wprowadzenie pewnych zmian do stylu życia może zmniejszyć ryzyko jej pojawienia się.
Do czego może doprowadzić otyłość sarkopeniczna?
Otyłość i nadwaga w każdym przypadku mocno ograniczają codzienne funkcjonowanie zarówno osób młodych, jak i tych w podeszłym wieku. Jednak ze względu na stopniowy zanik i osłabienie mięśni, u osób starszy negatywnych skutków jest o wiele więcej.
Otyłość sarkopeniczna może:
- znacząco zwiększać ryzyko niekontrolowanych upadków, a co za tym idzie złamań (jest to szczególnie niebezpieczne, gdy cierpisz na osteoporozę),
- ograniczać codzienne funkcjonowanie i samodzielność, co nierzadko wpływa na stopniowe wycofywanie się z aktywnego życia domowego i towarzyskiego,
- zmniejszyć wydolność płuc,
- zmienić styl i prędkość chodu,
- zwiększyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych,
- doprowadzić do nietolerancji glukozy, cukrzycy, nadciśnienia, a nawet udaru.
Dlatego tak ważna jest profilaktyka, której celem jest zapobieganie gromadzeniu się tkanki tłuszczowej w organizmie seniora.
Otyłość sarkopeniczna — najczęstsze przyczyny
Znajomość przyczyn może pomóc zarówno w uniknięciu otyłości sarkopenicznej, jak i w zatrzymaniu odkładania się tkanki tłuszczowej w organizmie. Do najczęstszych przyczyn, które mogą doprowadzić do otyłości sarkopenicznej, należą:
Zmieniający się skład ciała
Związane to jest z procesem starzenia i jest jednym z jego przejawów. Utrata masy mięśniowej rozpoczyna się zwykle po ukończeniu 40. roku życia. Po skończeniu 60 lat może dojść do tego odkładanie się nadmiaru tłuszczu oraz gromadzenia się go wokół narządów wewnętrznych i wnikania w mięśnie. Ze względu na to, iż dzieje się to stopniowo, możesz nawet tego nie zauważyć. Tym bardziej, gdy w twoim codziennym życiu jest zbyt mało ruchu.
Znikoma aktywność fizyczna lub jej brak
W praktyce oznacza to siedzący lub leżący tryb życia, który nie powoduje zwiększenia wydatków energetycznych organizmu. Nie zwiększasz tym samym masy mięśniowej, a zaoszczędzona energia magazynowana jest w postaci tkanki tłuszczowej. Im większa jest otyłość, tym mniej ruchu. Osoby z nadwagą szybciej się męczą i zniechęcają już przy pierwszej próbie zmiany stylu życia na bardziej aktywny. Rezygnując z ruchu, przyczyniają się do zwiększenia tkanki tłuszczowej, co może prowadzić do otyłości sarkopenicznej.
Za dużo tłuszczu w organizmie
Zwłaszcza trzewnego i wewnętrznego. Prowadzi to do zwiększonego wydzielania cytokin — substancji, które wywołują reakcje zapalne. Skutkiem tego jest przyspieszenie procesów starzenia organizmu i przewlekłe stany zapalne. Zwiększa się też tempo rozpadu mięśni, co objawia się spadkiem ich siły i rozwojem sarkopenii.
Zmiany hormonalne
Zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej powoduje zwiększenie poziomu kwasów tłuszczowych w krwiobiegu. Hamują one wytwarzanie testosteronu i hormonu wzrostu. Nie pozostaje to bez wpływu na siłę mięśni, która znacznie się zmniejsza, przez co osoby starsze czują się coraz słabsze, mniej się ruszają i jeszcze bardziej przybierają na wadze.
Nieprawidłowa dieta
U wielu osób pomimo upływu lat, apetyt pozostaje niezmienny, co sprawia, że chociaż zmniejszyło się zapotrzebowanie organizmu na kalorie, seniorzy wciąż spożywają duże porcje i nie ograniczają ilości posiłków w ciągu dnia. Przy niewielkiej aktywności może to prowadzić do rozwoju otyłości i nadwagi. Gdy dojdzie do tego źle dobrana, niskobiałkowa dieta, utrata masy mięśniowej postępuje jeszcze szybciej.
Na czym polega profilaktyka otyłości sarkopenicznej?
Zapobiegnie otyłości sarkopenicznej, bardzo mocno wiąże się z profilaktyką samej sarkopenii. Dlatego bardzo ważna jest regularna aktywność fizyczna nie tylko w okresie starości, ale przez całe życie. Bardzo ważnym elementem ćwiczeń jest trening siłowy, czyli oporowy, którego celem jest zwiększenie masy mięśniowej.
Wraz z aktywnym trybem życia powinna iść dobrze zbilansowana, bogata w białko dieta, co zmniejszy ryzyko utraty masy mięśniowej wraz z upływem lat. O kondycję i formę fizyczną powinni dbać szczególnie mężczyźni, którzy mają tendencję do odkładania się tłuszczu trzewnego. Duży brzuch nie tylko nie wpływa dobrze na wygląd, ale zwiększa ryzyko poważnych chorób.
