Chirurgia dziecięca to dziedzina medycyny zajmująca się leczeniem operacyjnym człowieka od pierwszych dni życia, czyli w okresie noworodkowym, niemowlęcym przez okres dzieciństwa aż do 18. roku życia. Chirurgia dziecięca jest podspecjalnością chirurgii związaną z dowiedzeniem, że organizm dziecka różni się od znacznie od dorosłego.
Dziecko, szczególnie małe, posiada zróżnicowaną chwiejność równowagi wodno-elektrolitowej oraz specyficzną dla swego wieku regulację temperatury ciała czy innych procesów metabolicznych. Dodatkowo, chirurg dziecięcy musi zmagać się z innymi rodzajami chorób niż w wypadku osób dorosłych. Niemal najczęściej są to wady wrodzone u nowonarodzonych dzieci.
Dziedziny chirurgii dziecięcej dotyczą wszystkich układów, dlatego chirurgia tego typu zajmuje się chorobami sercowo-naczyniowymi, wątroby, jelit, a także schorzeń układu moczowo-płciowego czy nowotworami.
Chirurgia dziecięca – wady wrodzone u dzieci
Najczęstszą przyczyną wykonywania zabiegów chirurgicznych w pierwszych latach życia są wady wrodzone. Do najpowszechniejszych wad można zaliczyć:
- Roszczep podniebienia
- Pozostałości przewodu tarczowo-językowego
- Przepuklina przeponowa
- Kręcz mięśni szyi
- Zarośnięcie dróg żółciowych
- Wady układu moczowo-płciowego
- Wodniak jądra i przepuklina pachwinowa
- Wgłobienia
- Przerostowe zwężanie odźwiernika
Temperatura ciała dziecka
Temperatura ciała człowieka jest stała i utrzymywana przez równowagę mechanizmów wytwarzania oraz utraty ciepła. Dzieci mają relatywnie większą powierzchnię ciała i cieńszą tkankę podskórną, dlatego są szczególnie narażone na utratę ciepła. Obniżenie temperatury ciała noworodka np. do 34 stopni Celsjusza powoduje obniżenie częstotliwości tętna i oddechu oraz stężenia potasu i glukozy we krwi.
Dodatkowo, następuje podniesienie stężenia azotu i zmniejszenia ilości wydalanego moczu. Powyższe mechanizmy są częstym powodem śmierci małych dzieci.
Choroby dziecięce – zakażenia
Zakażenia u dzieci spowodowane są niepełnym rozwinięciem układu odpornościowego. Cienka skóra oraz błony śluzowe przewodu pokarmowego nie stanowią odpowiedniej warstwy ochronnej przeciw bakteriom. Komórki znajdujące się we krwi są niedojrzałe i nie zapewniają jeszcze należytej ochrony. U dzieci często zatem dochodzi do zakażenia uogólnionego, które charakteryzuje się podwyższeniem temperatury ciała, odwodnieniem, przyśpieszeniem oddechu i tętna oraz wymiotami i wzdęciem brzucha.
Trzeci migdał
Powiększone migdałki, znajdujące się przy przejściu jamy nosowej do gardła, powodują zazwyczaj częste występowanie anginy u dzieci, utrudniają oddychanie, a także mogą wywoływać problemy ze słuchem oraz prowadzić do bezdechów. U pacjentów w wieku 4-5 lat trzeci migdał jest przeważnie usuwany częściowo, czyli zostaje wycinany chory fragment przerośniętej tkanki. Całkowite usunięcie może zaburzyć odpowiednią odporność, jednak zdarza się, że jest konieczne. U starszych dzieci istnieje możliwość usunięcia trzeciego migdała w całości. Zabieg przeprowadzany jest w pełnym znieczuleniu i trwa około 30 minut.
Operacja stulejki
Stulejka to męskie schorzenie uniemożliwiające lub utrudniające ściąganie napletka. Leczenie chirurgiczne możliwe jest po ukończeniu 2. roku życia pacjenta. Odbywa się zazwyczaj w trybie ambulatoryjnym w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Schorzenie można leczyć na dwa sposoby – wykonując operację plastyczną, polegającą na nacięciu napletka lub poprzez obrzezanie, czyli częściowe lub całościowe usunięcie napletka. Pierwsza w metod jest mniej inwazyjna, jednak istnieje ryzyko kolejnego zwężenia napletka po operacji powstałego wskutek ściągnięcia się blizny pooperacyjnej. W wypadku stulejki, obrzezanie całkowicie likwiduje schorzenie tego typu. Po odbyciu zabiegów na prącie nałożony zostaje opatrunek umożliwiający oddawanie moczu. Przez pewien czas może występować opuchlizna, a rehabilitacja trwa około dwóch tygodni.
Wnętrostwo, czyli niezstąpienie jądra
Wnętrostwo to nieobecność jąder w mosznie. Nieprawidłowość tego rodzaju dotyczy 30% wcześniaków oraz 3% noworodków urodzonych w zaplanowanym czasie. Skutkiem tego rodzaju schorzenia jest zatrzymanie procesu zstępowania jąder z jamy brzusznej, który powinien zakończyć się u chłopców przed ukończeniem drugiego roku życia. Jeśli do tego czasu jądra nie przemieszczą się w odpowiednie miejsce, wymagana jest ingerencja chirurgiczna. Nieleczona wada tego rodzaju może prowadzić do powstania nowotworów jądra lub skutkować niepłodnością w przyszłości. Operacja wnętrostwa trwa około 30 minut. Przez kilka dni po zabiegu rodzice powinno zabezpieczyć odpowiednio rany na mosznie i brzuchu przed zakażeniem.
Przyklejenie napletka
Napletek to fałd skórny na szczycie prącia. U niemowląt i małych chłopców może być sklejony z żołędzia. Jeśli oddzielenie nie nastąpi do ukończenia 3-4 roku życia, należy skontaktować się ze specjalistą, który zdecyduje, czy napletek należy odkleić. Warto jednak zwrócić uwagę, że u ok. 10% pacjentów odkleja się on w kolejnych latach. W większości przypadków pomóc może w tym maść sterydowa. Jeśli jednak po 3-4 tygodniach jej używnia nie następuje poprawa, chirurgicznie odkleja się napletek przy znieczuleniu miejscowym. Zabieg tego rodzaju jest bezkrwawy i nie wymaga szycia. Przez kilka dni po jego wykonaniu należy odprowadzić napletek oraz stosować specjalną maść, a także odpowiednio dbać o dokładną toaletę dziecka.
Chirurgia dziecięca jest wyodrębnionym działem zajmującym się jedynie leczeniem chorób dziecięcych. Postępowanie lecznicze właściwe dla dorosłego zastosowane w odniesieniu do dziecka mogłoby nie przynieść pożądanych rezultatów lub nawet zaszkodzić małemu człowiekowi. Dodatkowo, same schorzenia często nie występują w przypadku pacjentów dorosłych lub mają one odrębny przebieg. Nasze poradnie: chirurgia dziecięca w Będzinie i chirurg dziecięcy w Olkuszu prowadzą diagnostykę oraz zabiegi związane z leczeniem operacyjnym małych pacjentów. Zapraszamy do rejestracji i umówienia się na konsultację.
