Dziedziny medycyny zajmujące się dziećmi wymagają najczęściej dodatkowej, specjalistycznej wiedzy z zakresu funkcjonowania organizmu małego człowieka. Nie mniej ważne jest także podejście i umiejętności interpersonalne specjalisty, którego zadaniem jest zbadanie dziecka. Wzrok u dzieci rozwija się do 8 roku życia. Systematyczne kontrole oraz obserwacja zachowania dziecka, pozwalają na zatrzymanie lub spowolnienie rozwoju większości wad wzroku i chorób oczu. Kiedy powinna odbyć się pierwsza wizyta u okulisty? Co powinno nas zaniepokoić? I jak przebiega badanie wzroku u dziecka?
Badanie wzroku u dzieci – co pomaga wykryć
W okresie rozwoju dziecka, w wielu jego narządach dochodzi do zmian, które wynikają z naturalnych procesów zachodzących w młodym organizmie. Tak też jest w przypadku oczu, które mogą być obarczone różnymi wadami, utrudniającymi prawidłowe widzenie. Dlatego tak ważne jest badanie wzroku u dzieci. Pomaga ono wykryć problemy zdrowotne na wczesnym etapie rozwoju i zaawansowania zmian chorobowych. Oznacza to, że ważne są zarówno badania przeprowadzane po dostrzeżeniu objawów wskazujących na problemy z oczami, jak i te profilaktyczne, na które rodzice powinni regularnie przyprowadzać swoje dzieci.
Jednym z najczęstszych problemów związanych ze wzrokiem u dzieci jest zez, który objawia się między innymi przybliżaniem przedmiotów do oczu, bólem głowy, pocieraniem oczu, mrużeniem i brakiem chęci do rysowania oraz czytania.
To jednak nie jedyny problem, z którym muszą się zmagać najmłodsi.
Badanie wzroku u dzieci pomaga też wykryć:
- wirusowe i bakteryjne zapalenie oczu,
- wady refrakcji, czyli:
- krótkowzroczność – gdy dziecko niewyraźnie widzi obiekty, które znajdują się w większej odległości od niego,
- nadwzroczność – to niewyraźne widzenie tego, co położone jest blisko,
- niezborność, czyli astygmatyzm – w tym przypadku dziecko widzi nieostro zarówno z bliska jak i z daleka.
- różne rodzaje jaskry, a dokładnie jaskrę:
- wtórną – wywołaną urazem,
- pierwotną – inaczej wrodzoną,
- wynikającą – powiązaną z różnymi problemami zdrowotnymi oczu,
- zapalenie spojówek,
- jęczmień,
- gradówkę,
- urazy oka.
Kiedy przyjść z dzieckiem na badanie wzroku?
Wzrok u dziecka rozwija się do 8 roku życia. Takie wady jak krótkowzroczność lub astygmatyzm, mogą zaburzać ten rozwój i w konsekwencji spowodować, że dziecko będzie miało problem z prawidłowym widzeniem przez całe swoje życie. Pierwsze kompleksowe badanie powinno odbyć się w okolicach trzeciego roku życia, zwłaszcza wtedy, kiedy rodzice zauważą, że dziecko może mieć problem ze wzrokiem. Musimy pamiętać o tym, że dziecko nie ma świadomości co to znaczy widzieć prawidłowo. Czasem tej świadomości nie mają nawet nastolatki czy osoby dorosłe, które o wadzie wzroku dowiedziały się dużo później. Często problem z prawidłowym widzeniem, dotyczy tylko jednego oka, co też może zaburzać diagnozę przez rodzica. Z tego powodu, kiedy dziecko ukończy trzy lata, warto wybrać się do okulisty na kompleksowe badanie wzroku, zwłaszcza wtedy, kiedy jedno z rodziców ma problem z prawidłowym widzeniem lub boryka się z konkretną wadą wzroku lub chorobą. Jeśli badania nie wykażą niepokojących zmian, specjalista prawdopodobnie zaleci kolejne badania po dwóch latach. Jeśli coś zaniepokoi lekarza, być może zaleci kolejne badanie za rok, a nawet pół roku.
Jakie sygnały w zachowaniu dziecka, powinny zaniepokoić rodzica?
Dzieci najczęściej sygnalizują nam problemy zdrowotne, które wiążą się z bólem lub konkretnymi dolegliwościami. Wówczas nawet jeśli nie potrafią jeszcze powiedzieć co im dolega, to dają sygnał, że coś jest nie w porządku poprzez płacz czy „marudzenie”. Jeśli problem dotyczy wzroku, dziecko najczęściej nie zdaje sobie sprawy z tego, że coś mu dolega. Dlatego uwaga rodziców powinna być skierowana na takie zachowanie dziecka jak:
- mrużenie oczu,
- ustawianie wzroku bardzo blisko monitora komputera lub telewizora,
- odsuwanie książki daleko od siebie lub siadanie zbyt daleko od telewizora,
- przekrzywianie głowy podczas przyglądania się określonemu przedmiotowi,
- problem ze skupieniem się szczegółach przedmiotów np. nerwowość lub odsuwanie głowy,
- zaczerwienione oczy,
- brak kontaktu wzrokowego po ukończeniu pierwszego roku życia.
Jak zapobiegać wadom i chorobom oczu u dzieci?
Niektóre wady i choroby oczu, zwłaszcza jeśli mają podłoże genetyczne, prawdopodobnie i tak się pojawią. Możemy jednak zapobiec rozwojowi wad i chorób oczu, poprzez wdrożenie w codzienności odpowiednich działań. Żyjemy w czasach, w których kilkulatek często potrafi już obsługiwać komputer. Nasz oczy nie są przystosowane do takiego wysiłku, dlatego warto o tym pamiętać w momencie,kiedy dziecko spędza zbyt długi czas patrząc w odbiornik telewizyjny, komputer, smartfon lub tablet. Ponadto, próbując zapobiec rozwojowi wad i chorób oczu należy:
- Zadbać o prawidłowe oświetlenie pomieszczenia wówczas, gdy dziecko siedzi przy komputerze lub telewizorze. Niewskazane jest przebywanie w nieoświetlonym pomieszczeniu.
- Podczas nauki przy komputerze, należy zadbać o przerwy, podczas których odpocznie nie tylko głowa, ale także oczy.
- Zadbaj o ruch na świeżym powietrzu przynajmniej przez godzinę dziennie.
- Znaczenie ma także właściwa dieta w której powinny znaleźć się produkty bogate w witaminę E, luteinę oraz beta-karoten.
Niewykryte problemy ze wzrokiem a funkcjonowanie na co dzień
Niezdiagnozowane wady i choroby oczu, mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie w przedszkolu, szkole i w domu. Zła ostrość widzenia lub inne problemy ze wzrokiem mogą skutkować obniżoną koncentracją, drażliwością i bólami głowy. W szkole, dziecko może mieć problemy z czytaniem i pisaniem, a później także z dysleksją, dysortografią oraz nadpobudliwością. Wcześnie wykryte wady wzorku pozwalają na korekcję wady i znacząco wpływają na poprawę codziennego funkcjonowania oraz poprawienie jakości codziennego funkcjonowania.
Badanie wzroku nawet u małych dzieci może przebiegać w sposób bezproblemowy. Duże znaczenie ma podejście rodzica oraz lekarza. Badania są bezbolesne, dlatego nie ma obaw, że podczas badania maluch będzie odczuwał ból czy znaczny dyskomfort. Okuliści zajmujący się dziećmi, najczęściej mają odpowiednie przygotowanie pozwalające na pracę nawet z bardzo małymi dziećmi. Warto potraktować badanie wzorku u naszych pociech jako inwestycję w przyszłe zdrowie. Wcześnie wykryte wady pozwalają na uniknięcie problemów już w wieku dorosłym.
Jak przygotować się do pierwszego badania wzroku u dziecka?
Jeśli chcesz ułatwić sobie i dziecku pierwszą wizytę u okulisty, możesz je do niej przygotować. Im więcej będzie ono wiedziało, tym będzie spokojniejsze. Zwłaszcza, gdy informacje te przedstawisz w sposób, który dobrze zadziała na wyobraźnię malucha.
W tym celu na kilka dni przed wizytą czytaj dziecku bajki, w których bohaterowie chcą sprawdzić, czy dobrze widzą i w tym celu wybierają się do okulisty. Gdy twoja pociecha usłyszy, że to całkiem miłe i bezpieczne spotkanie, wówczas poczuje się bezpieczne i wspierane przez bajkowe postacie.
Dowiedz się, o wykonanie jakich czynności będzie dziecko poproszone w trakcie wizyty. To może być patrzenie na obrazki, zakrywanie jednego oka i patrzenie przez drugie, czy też sprawdzanie poprawności widzenia za pomocą tablicy literowej. Najlepiej, gdy dopytasz o szczegóły okulistę, który przeprowadzi badanie wzroku u dziecka.
Jeśli niezbędne będzie zakropienie oczu, powiedz dziecku o tym i zapewnij jednocześnie, że na pewno nie będzie żadnego zastrzyku.
Tak przygotowana pociecha z pewnością z dużo większym spokojem przeżyje swoje pierwsze badanie wzroku, co przełoży się na dokładniejsze wyniki i diagnozę.
