Choć przyczyny jaskry są znane, to i tak wciąż nie udało się znaleźć sposobu na jej skuteczne wyleczenie. Tym samym stanowi ona po zaćmie, drugi najczęstszy powód całkowitej i nieodwracalnej utraty wzroku. Ze względu na to, iż najczęściej rozwija się ona bezobjawowo, diagnozowana jest dość późno, gdy zdążyło już dojść do ograniczenia pola widzenia.
Czym jest jaskra, co ją powoduje i jakie czynniki sprzyjają uszkodzeniu nerwu wzrokowego?
Oto najważniejsze informacje na ten temat, które pomogą ci chociaż w pewnym stopniu ograniczyć ryzyko zachorowania.
Czym jest jaskra i jak bardzo może być groźna?
Kluczową rolę w pojawieniu się rozwoju jaskry odgrywa ciśnienie wewnątrzgałkowe. Jest ono też niezbędne do tego, aby oko mogło działać jako układ optyczny i tym samym umożliwiało ci widzenie. Gdy ciśnienie w oku jest prawidłowe, jego ścianki są napięte i gładkie, co zawdzięcza odpowiedniej ilości cieczy wodnistej. Jej produkcja, która odbywa się w oku, trwa przez cały czas, podobnie jak jej ciągły odpływ przez otworki beleczkowania w szczycie kąta przesączania znajdującego się między tęczówką i rogówką. Gdy tempo produkcji cieczy wodnistej jest takie samo jak prędkość, z jaką odpływa, wówczas ciśnienie w oku jest prawidłowe.
Problem pojawia się wówczas, gdy przy normalnej produkcji cieczy wodnistej, zahamowany zostaje jej odpływ w kącie przesączania, co prowadzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Skutkiem tego jest stopniowy zanik warstwy włókien nerwowych siatkówki, które tworzą nerw wzrokowy. W praktyce oznacza to postępującą utratę części widzianego obrazu i ubytki w polu widzenia. Im bardziej postępuje choroba, co nierzadko jest skutkiem braku odpowiedniego leczenia, tym ubytki są większe. Ostatecznie jaskra może doprowadzić do całkowitej i nieodwracalnej utraty wzroku.
Poradnia Okulistyczna w Centrum Medycznym INTER-MED
Przyczyny jaskry i czynniki ryzyka
Choć znana jest główna przyczyna jaskry, to są też różnego rodzaju czynniki, które sprzyjają jej występowaniu.
Główne przyczyny jaskry
Gdyby nerw wzrokowo miał zdolność do regeneracji, jaskra byłaby chorobą wyleczalną i tym samym utrata wzroku należałaby do rzadkości. Niestety, rzeczywistość jest inna, co oznacza, że zniszczone wiązki nerwowe są nie do naprawienia, a ich utrata jest bezpowrotna.
Gdy chodzi o przyczyny jaskry, to jedną z głównych, choć nie jedyną, jest wzrost ciśnienia wewnątrz gałki ocznej, co prowadzi do rozłożonego w czasie niszczenia nerwu wzrokowego. Jak już zostało wspomniane, objawia się to postępującymi ubytkami w polu widzenia, aż do całkowitej utraty wzroku.
Okazuje się jednak, że jaskra rozwija się też w sytuacji, gdy ciśnienie w oku jest prawidłowe. Wówczas przyczyny jaskry upatruje się w zbyt małym przepływie krwi przez naczynia krwionośne. To zaś skutkuje niedotlenieniem i niedożywieniem nerwu.
Czynniki ryzyka jaskry
Gdy znasz już główne możliwe przyczyny jaskry, warto też wiedzieć, jakie czynniki zwiększają ryzyko wzrostu ciśnienia w oku. Dzięki temu będziesz mógł wyeliminować te, na które masz wpływ i częściej kontrolować wzrok w przypadku wystąpienia innych.
Osoby najbardziej narażone na jaskrę, to te, które:
- chorują na:
- cukrzycę,
- hiperlipidemię,
- miażdżycę,
- żyją w dużym stresie,
- mają wysokie ciśnienie krwi,
- cierpią na krótkowzroczność poniżej 4 dioptrii ze zmianami w naczyniówce i siatkówce oka,
- ukończyły 60 lat,
- miały operowane oko,
- cierpią na migrenowe bóle głowy,
- doznały w przeszłości urazu oka,
- leczą się sterydami.
Jaskra to choroba, która jest też uwarunkowana genetycznie. Oznacza to, że jesteś dwa razy bardziej narażony na to schorzenie od innych, jeśli na jaskrę chorują bądź chorowali twoi rodzice. Ryzyko jest też większe, gdy z tego rodzaju problemem zmaga się twoje rodzeństwo.
Jak zapobiegać jaskrze?
Najważniejszym działaniem profilaktycznym w przypadku jaskry jest regularne badanie wzroku w kierunku jaskry. Powinieneś je wykonywać raz na dwa lata, jeśli ukończyłeś 40 lat, ale lekarz do tej pory nie stwierdził u ciebie jaskry. Jeśli jednak jesteś w grupie ryzyka, na takie badania powinieneś się umawiać raz w roku. Ta sama częstotliwość obowiązuje w sytuacji, gdy zdiagnozowano u ciebie nadciśnienie oczne, ale nie leczysz się na jaskrę.
Jeśli chcesz wprowadzić inne działania profilaktyczne, zwróć uwagę na wybrane przyczyny jaskry, a dokładnie na czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia nadciśnienia wewnątrzgałkowego. Mowa tu między innymi o stresie, któremu możesz zarówno skutecznie zapobiegać, jak i systematycznie rozładowywać za pomocą technik relaksacyjnych i regularnego odpoczynku.
Stosuj się też do zaleceń medycznych w przypadku leczenia chorób należących do czynników ryzyka jaskry.
Inną wspierającą praktyką w ramach profilaktyki jest dieta pozytywnie wpływająca na kondycję twojego wzroku. Twoje posiłki powinny się składać z produktów bogatych w witaminy C, E i A, luteinę, cynk oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe, czyli kwasy tłuszczowe omega-3 i kwasy tłuszczowe omega-6.
