Neurorehabilitacja — dlaczego jest potrzebna

Gdy pojawiają się problemy z mówieniem, chodzeniem, czy pamięcią, które są skutkiem urazów i chorób o podłożu neurologicznym, z pomocą przychodzi neurorehabilitacja. To rodzaj terapii, która w większości przypadków jest niezbędnym elementem w procesie zdrowienia i powrotu do pełnej sprawności.
Czym jest neurorehabilitacja, na czym polega i w przypadku jakich schorzeń przynosi największe korzyści?

Co to jest neurorehabilitacja?

Neurorehabilitacja to jedna z form rehabilitacji, skierowana do osób, które doznały urazu lub cierpią na choroby o podłożu neurologicznym. Skutki tego rodzaju problemów zdrowotnych często bardzo mocno utrudniają codzienne funkcjonowanie. Aby poprawić jakość życia osób chorych, zwykle niezbędna okazuje się pomoc rehabilitanta. Stosując odpowiednie ćwiczenia, techniki i zabiegi, oddziałuje on na wybrane układy w ciele pacjenta. Dzięki temu zwiększa szansę na zahamowanie postępujących zmian chorobowych oraz na samodzielne funkcjonowanie pacjenta i przywrócenie utraconych funkcji.
Neurorehabilitacja obejmuje działania z zakresu terapii zajęciowej, fizjoterapii, logopedii, farmakoterapii oraz terapii poznawczo-behawioralnej.

Dlaczego neurorehabilitacja jest ważna w procesie zdrowienia?

Po urazach lub chorobach neurologicznych dochodzi do różnego rodzaju zaburzeń funkcjonowania układu nerwowego, które wpływają na codzienne życie i zdolność do samodzielnego życia osób chorych. W takiej sytuacji niezbędnym elementem terapii, który przynosi pacjentom ogromne korzyści, jest neurorehabilitacja. Pomaga ona wrócić do możliwie największej samodzielności i poprawić jakość codziennego życia.

Do ważnych korzyści płynących z zajęć rehabilitacyjnych należy:

• przywrócenie zdolności ruchowych,
• poprawa funkcjonowania poznawczego, takiego jak pamięć, uwaga czy myślenie,
• przyspieszenie procesu leczenia zaburzeń komunikacyjnych, do których należą zaburzenia mowy, języka i połykania.

Dobrze przeprowadzony pod okiem wykwalifikowanego specjalisty proces neurorehabilitacji, może pomóc w szybszym powrocie do pracy, szkoły i innych aktywności życiowych, które są dla osób chorych bardzo ważne.

Jakie działania terapeutyczne może obejmować neurorehabilitacja?

Sposób działania rehabilitanta i wybór odpowiednich technik zależy przede wszystkim od rodzaju i stopnia uszkodzenia, do którego doszło na tle neurologicznym. Pod uwagę bierze on też ogólny stan zdrowia pacjenta, poziom jego sprawności, dodatkowe dolegliwości i choroby współistniejące.

Do najczęściej stosowanych działań terapeutycznych, które wchodzą w skład kompleksowej terapii, należą:

Terapia PNF

Z powodu choroby lub urazu nierzadko dochodzi do zaburzenia wzorców ruchowych. W takiej sytuacji dobrze sprawdza się metoda proprioceptywnego nerwowo-mięśniowego torowania ruchu, czyli terapia PNF. W trakcie zajęć pacjent na nowo uczy się chodzić, siadać, wstawać i leżeć oraz wykonywać te czynności, które są mu niezbędne w życiu osobistym lub zawodowym. Terapia PNF przynosi korzyści przede wszystkim osobom z zaburzeniami układu nerwowego oraz kostno-stawowego i mięśniowego.

Fizykoterapia

Oprócz zajęć ruchowych, masaży, terapii manualnej, czy metod relaksacyjnych, rehabilitant może też zdecydować o włączeniu zabiegów fizykalnych. Wspierają one leczenie stanów zapalnych, obrzęków i zmniejszają dolegliwości bólowe. Pomocna w tym może się okazać krioterapia, ultradźwięki, laser, pole magnetyczne oraz elektroterapia.

Kinesiology Taping

Specjalne plastry używane w kinesjology taping sprawdzają się przy różnego rodzaju dysfunkcjach mięśniowo-stawowych. Ich dużą zaletą jest to, że działają przez cały czas i nie wymagają dodatkowych ćwiczeń. Plastry pobudzają układ odpornościowy i neurologiczny do regeneracji i odbudowy. Tym samym szybciej goją się tkanki, zmniejsza się ból i obrzęki, a w stawach i mięśniach odpuszczają napięcia i ograniczenia ruchomości.
Dużą zaletą plastrów jest to, że nie ograniczają one codziennej aktywności osobistej i zawodowej.

Leczenie ruchem

Zarówno przy zwykłej rehabilitacji ortopedycznej, jak i w trakcie zajęć będących częścią neurorehabilitacji, ruch odgrywa bardzo ważną rolę. Za pomocą ćwiczeń osoba chora może poprawić ruchomość swoich stawów, wzmocnić mięśnie i popracować nad zaburzoną koordynacją ruchową. Pomocne w tym mogą okazać się ćwiczenie rozciągające oraz ćwiczenia motoryki twarzy.

Terapia integracji sensorycznej

Ze względu na to, iż skutkiem urazów i chorób neurologicznych mogą być też deficyty, które odpowiadają za zaburzenia przetwarzania sensorycznego, konieczne może się okazać zastosowanie terapii integracji sensorycznej. Pomaga ona zintegrować przetwarzanie zmysłowe i tym samym przywrócić utracone zdolności do wykonywania codziennych czynności, na przykład samodzielnego jedzenia.

Psychoterapia

Jedną z trudności, na jaką napotykają specjaliści pracujący w ramach rehabilitacji neurologicznej, jest brak motywacji, lęki, niepewność i brak wiary w powodzenie terapii. W takiej sytuacji niezbędna okazuje się pomoc psychologiczna. Dzięki odpowiednim technikom, rozmowie i pracy w grupie, osoby z problemami natury neurologicznej chętniej podejmują współpracę z rehabilitantem i nie rezygnują z korzystania z różnych form neurorehabilitacji.

Logopedia

Logopedia jest ważnym elementem procesu neurorehabilitacji, ponieważ skupia się na diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń komunikacyjnych, takich jak zaburzenia mowy, języka i połykania, które mogą wynikać z urazu lub choroby neurologicznej.

Logopeda przeprowadza szczegółową ocenę pacjenta w celu zidentyfikowania jego indywidualnych potrzeb i określenia najskuteczniejszych metod terapeutycznych. W oparciu o wcześniejszą ocenę stanu pacjenta logopeda opracowuje plan terapii, która może obejmować różne techniki. Należą do nich między innymi ćwiczenia artykulacyjne, oddechowe, rozwoju mowy i języka oraz ćwiczenia połykania.
Celem technik logopedycznych stosowanych w ramach neurorehabilitacji jest poprawa komunikacji i jakości życia pacjenta.

Kiedy wskazana jest neurorehabilitacja?

Neurorehabilitacja wskazana jest w przypadku różnego rodzaju zaburzeń neurologicznych, które wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego.

Przykłady takich zaburzeń to:

• choroby neurologiczne:
  • choroba Parkinsona,
  • stwardnienie rozsiane,
  • choroba Alzheimera,
  • stwardnienie zanikowe boczne,
  • choroba Huntingtona,
• udar mózgu,
• uraz czaszkowo-mózgowy,
• uszkodzenie rdzenia kręgowego,
• pourazowe porażenie nerwu twarzowego,
• uszkodzenie nerwów obwodowych,
• porażenie mózgowe,
• padaczka,
• dystrofia mięśniowa,
• rdzeniowy zanik mięśni,
• neuropatie obwodowe,
• mózgowe porażenie dziecięce,
• niepełnosprawność,
• operacje neurochirurgiczne.

Neurorehabilitacja może w przypadku tego rodzaju problemów zdrowotnych pomóc w przywróceniu wielu utraconych lub zaburzonych funkcji. To mogą być funkcje ruchowe, komunikacyjne, poznawcze i językowe.

To nie wszystko, ponieważ z neurorehabilitacji mogą też skorzystać osoby starsze, które mają problemy uwagą, koncentracją i pamięcią, za co odpowiada mózg. Odpowiednio dobrana terapia może pomóc poprawić funkcjonowanie procesów poznawczych i utrzymać je na lepszym poziomie.