Endokrynologia to szeroka dziedzina medycyny, która zajmuje się schorzeniami układu dokrewnego. Objawy schorzeń związanych z nieprawidłowym wydzielaniem hormonów mogą znacznie różnić się od siebie. Doświadczony endokrynolog stawia diagnozę na podstawie wywiadu z pacjentem oraz specjalistycznych badań. Choroby układu dokrewnego nie zawsze dają o sobie znać w sposób oczywisty. Jeśli jednak któryś z gruczołów nie funkcjonuje prawidłowo, nasz organizm wysyła wyraźne znaki. Co powinno nas zaniepokoić i skłonić do wizyty u specjalisty?
Które gruczoły produkują hormony?
Specjaliści endokrynolodzy zajmują się gruczołami dokrewnymi zwanymi także gruczołami wydzielania wewnętrznego. Dzięki nim, dochodzi do produkcji hormonów oraz kontroli ich wydzielania. Produkowane substancje dostają się do krwi i tkanek i spełniają bardzo określone funkcje. Gruczoły endokrynne to:
- tarczyca
- przytarczyce
- trzustka
- jądra
- jajniki
- przysadka mózgowa
- nadnercza
- łożysko u ciężarnych kobiet
Co zaburza funkcjonowanie gruczołów dokrewnych?
Prawidłowe funkcjonowanie gruczołów dokrewnych to stan, w którym jest wydzielana odpowiednia ilość hormonów pozwalających na harmonijne działanie całego organizmu. Endokrynolog może pomóc wówczas, gdy gruczoł zaczyna produkować zbyt mało lub zbyt dużo danego hormonu. Wówczas możemy mówić o schorzeniu danego gruczołu. Pracę gruczołów endokrynnych mogą zaburzać także nowotwory złośliwe lub niezłośliwe, wytwarzające się w ich obrębie. Endokrynolog próbuje dotrzeć do źródła problemów związanych z nieprawidłowym wydzielaniem hormonów i dopiero wówczas wdraża leczenie, mogące opierać się na farmakologii, chirurgii lub obserwacji.
Kiedy powinniśmy udać się do endokrynologa?
O zmianach hormonalnych mogą świadczyć nagłe zmiany w naszym codziennym funkcjonowaniu, których wcześniej nie dostrzegliśmy. Owe zmiany mogą mieć różne oblicza, między innymi:
- problem z nadmiernym owłosieniem
- ostra postać trądziku
- nagły spadek wagi
- nagły przyrost masy ciała
- przedwczesne dojrzewanie
- bardzo szybki lub zbyt wolny wzrost u dzieci i młodzieży
- problem z nadmierną potliwością
- wypadanie włosów (zwłaszcza u kobiet)
- nadmierne pobudzenie
- uczucie ciągłego zmęczenia i senność
- zaburzenia miesiączkowania (w tym nieregularne miesiączki, zbyt obfite lub zbyt skąpe)
- problemy z utrzymaniem ciąży
- zmniejszona tolerancja na ciepło
- zmniejszona tolerancja na zimno
- kołatanie serca
- obrzęki kończyn
- drażliwość
- nudności
To tylko niektóre z objawów mogący świadczyć o zaburzeniach endokrynologicznych. Jak widać, są to często objawy,które mogą świadczyć o innych chorobach, dlatego zdarza się, że moja trochę czasu zanim pacjent trafi do specjalisty. Jeśli w rodzinie występowały problemy endokrynologiczne, warto wybrać się do endokrynologa profilaktycznie.
Jakimi chorobami zajmuje się endokrynolog?
Endokrynologia zajmuje się bardzo wieloma chorobami. Niektóre z nich są bardzo popularne i dotykają sporą część społeczeństwa, inne natomiast bardzo rzadkie, na które cierpi czasem zaledwie promil spośród wszystkich ludzi na świecie. Ponieważ trudno byłoby w tym miejscu wymienić wszystkie schorzenia endokrynologiczne, skupmy się na tych najważniejszych:
- schorzenia trzustki, m.in. guzy oraz cukrzyca
- choroby tarczycy – nadczynność, niedoczynność, choroba Hashimoto
- choroby przytarczyc – nadczynność i niedoczynność
- choroby przysadki mózgowej – m.in. choroba Cushinga
- choroby gruczołów płciowych – związana z nimi niepłodność, zespół policystycznych jajników, zaburzenia miesiączkowania
- zaburzenia androgenne – ostre postaci trądziku, łysienie, nadmierne owłosienie
Przyczyny zaburzeń hormonalnych
Na większość chorób związanych z zaburzeniami funkcjonowania gruczołów dokrewnych nie mamy większego wpływu. Takie czynniki jak nadmierny stres, naturalny proces starzenia się oraz zła dieta mogą przyspieszyć rozwój schorzeń na tle hormonalnym. Najczęściej, za rozwój chorób gruczołów dokrewnych odpowiada genetyka, choć my jako pacjenci możemy starać się uniknąć rozwoju choroby lub ja opóźnić, prowadząc zdrowy styl życia, zdrowo się odżywiając, ograniczając picie alkoholu oraz unikając silnego stresu. Warto pamiętać także o tym, że współczesna medycyna potrafi sobie radzić z większością chorób, dlatego gdy tylko pojawiają się niepokojące objawy, nie warto zwlekać z wizytą u endokrynologa.
