Hormonalne przyczyny otyłości, choć nie należą do najczęstszych, to nie powinny być lekceważone Tym bardziej, jeśli oprócz nadmiaru kilogramów, zmagasz się z chorobami przewlekłymi, które mogą przyczyniać się do nadmiernego odkładania się tkanki tłuszczowej.
Ze względu na to, iż hormony mają bardzo duży wpływ na funkcjonowanie całego organizmu, ich zaburzone wydzielanie może też przyczyniać się do niezdrowego przyrostu kilogramów. A jeśli dojdą do tego czynniki środowiskowe, żywieniowe czy genetyczne, bez wsparcia medycznego rozwój otyłości może być trudny do zahamowania.
Oto najczęstsze schorzenia o podłożu hormonalnym, które wymagają konsultacji endokrynologicznej i podjęcia leczenia pod okiem lekarza tej specjalizacji.
Jakie mogą być hormonalne przyczyny otyłości?
Gdy praca narządów odpowiedzialnych za wydzielanie hormonów zostaje zaburzona, skutki tego możesz odczuwać w różnych obszarach ciała. Wynika to z faktu, iż hormony wpływają zarówno na poziom glukozy we krwi i zdolności rozrodcze, jak i na oddawanie moczu czy procesy przemiany materii. Jednym ze skutków może być nadwaga i otyłość. Jeśli więc zauważyłeś u siebie początki tej przewlekłej choroby, rozważ wizytę u endokrynologa. Hormonalne przyczyny otyłości nie muszą być jedynymi, ale warto sprawdzić, czy choć w części nie są za nią odpowiedzialne.
Oto możliwe hormonalne przyczyny otyłości, które warto sprawdzić. Szczególnie wtedy, gdy lekarz zdiagnozował u ciebie jedną lub kilka z poniższych chorób endokrynologicznych.
Niedoczynność tarczycy
Jedną z najczęściej diagnozowanych chorób endokrynologicznych, które przyczyniają się do wzrostu wagi ciała, jest niedoczynność tarczycy.
Zdrowa tarczyca produkuje trójjodotyroninę (T3), czyli hormon, który reguluje pracę większości tkanek w twoim organizmie i wpływa między innymi na metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów. Drugim ważnym hormonem, który powstaje z T3, jest tyroksyna (T4). Wydzielanie tych hormonów kontrolowane jest przez tyreotropinę (TSH) – hormon wydzielany przez przysadkę mózgową.
Zaburzone działanie przysadki może skutecznie obniżyć poziom T3 i tym samym spowolnić procesy utleniania w komórkach, co z kolei spowalnia przemianę materii i zaburza równowagę energetyczną. Jednym ze skutków tego jest gromadzenie energii w postaci tkanki tłuszczowej.
Innym objawem niedoczynności tarczycy są zmiany w strukturze tkanki podskórnej. Gromadząca się w glikozaminoglikanach tkanki łącznej woda sprzyja powstawaniu obrzęków w różnych częściach ciała.
Poza tym, jeśli cierpisz na insulinooporność, masz większy apetyt, pobudzony przez kompensacyjną hiperinsulinemię (nadmierną produkcję insuliny przez komórki beta trzustki). Jak łatwo się domyślić, zbyt duża ilość przyjmowanych pokarmów, przy jednocześnie spowolnionym metabolizmie zwiększa ryzyko otyłości.
Zespół Cushinga
Inną chorobą, gdy chodzi o hormonalne przyczyny otyłości, jest zespół Cushinga. Dochodzi tu do nadmiaru zgromadzenia nadmiaru glikokortykosteroidów. W formie egzogennej choroby są one produkowane przez korę nadnerczy, guzy nadnerczy i przysadki mózgowej lub gruczolaki. Natomiast w przypadku formy egzogennej, zbyt duża ilość hormonów dostaje się do organizmu między innymi wraz z lekami stosowanymi w leczeniu innych chorób.
Zbyt intensywne oddziaływanie tych hormonów na procesy metaboliczne i tkanki może się objawiać w formie otyłości centralnej, gdzie tkanka tłuszczowa odkłada się głównie w okolicy karku, tułowia, w dołach nadobojczykowych i twarzy. Osoby chore mają też zwiększony apetyt, co również sprzyja otyłości.
Przeczytaj także: Masz problem z hormonami? Udaj się do endokrynologa!
Niedobór hormonu wzrostu
O ile na niedobór hormonu wzrostu, który jest niezbędny przy wzroście kości i tkanek miękkich, nie narzekają dzieci, to u osób dorosłych, zwłaszcza tych po 40. roku życia jego stężenie może być dużo niższe. A ponieważ wpływa on na metabolizm i prawidłowe działanie gospodarki węglowodanowej, to jego niedostatek również może skutecznie przyczyniać się do nadmiernego przyrostu tkanki tłuszczowej. Szczególnie tej, gromadzącej się w okolicy brzucha.
Zbyt niski poziom estrogenu i testosteronu
Hormonalne przyczyny otyłości mogą też mieć związek z dwoma bardzo ważnym hormonami, charakterystycznymi dla obu płci. Mowa o estrogenie u kobiet i testosteronie u mężczyzn.
Na jego niedobór powinni być wyczuleni szczególnie mężczyźni, którzy ukończyli 40. rok życia, kiedy to produkcja testosteronu zaczyna spadać. I to może być jedna z przyczyn otyłości. Nie pomaga też fakt, iż sama otyłość może wpływać na obniżenie tego ważnego hormonu. Dlatego ważne są badania w tym kierunku, by w razie potrzeby, uzupełnić niedobory za pomocą zastępczej terapii hormonalnej dla mężczyzn.
U kobiet spadek estrogenów zauważalny jest szczególnie w okresie menopauzy, co skutkuje spowolnieniem metabolizmu i tym samym przyrostem tkanki tłuszczowej.
Nadmierne wydzielanie greliny
Grelina to hormon produkowany przez jądro łukowate podwzgórza i żołądek. Odpowiada za zwiększenie apetytu, przyrost tkanki tłuszczowej w ciele i kontrolę wydzielania insuliny. Nadmiar greliny, jak łatwo się domyślić, zwiększa apetyt, co znacząco utrudnia utrzymanie restrykcyjnych diet odchudzających. Tym samym zbyt duża ilość greliny może skutecznie przyczyniać się do nadwagi i otyłości.
Zespół policystycznych jajników
Gdy chodzi hormonalne przyczyny otyłości u kobiet to również zespół policystycznych jajników może mieć w tym swój udział. Głównym czynnikiem, który sprzyja odkładaniu się tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha, ud i pośladków, jest nadmiar insuliny (hiperinsulinizm). Jest to jeden z kilku elementów towarzyszących nieprawidłowemu procesowi owulacji.
Elżbieta Lewandowska-Jabłońska - Endokrynolog, Obesitolog
Hiperprolaktynemia
Zbyt duża ilość prolaktyny we krwi to kolejna potencjalna przyczyna otyłości, która może dotknąć kobiety. Przyczyną są zaburzenia wydzielania hormonów płciowych, co skutkuje też innymi objawami w postaci depresji, zmian skórnych, zaników miesiączki czy gorszego samopoczucia.
Samo przybieranie na wadze wynika z tego, iż zbyt wysoki poziom prolaktyny stwarza sprzyjające warunki do zatrzymywania się wody w organizmie i spowalniania procesów przemiany materii.
Przeczytaj także: Jak zapobiegać otyłości i utrzymać prawidłową wagę ciała
O czym warto pamiętać
Hormonalne przyczyny otyłości nie są jedynymi, które stoją za zbyt dużą ilością tkanki tłuszczowej w organizmie. Jednak nawet gdy tak jest, warto wziąć je pod uwagę i wykonać niezbędne badania w tym kierunku. Już wykluczenie jednego czynnika może znacząco zwiększyć szansę na skuteczne obniżenie wagi ciała. W połączeniu ze zdrową i dobrze zbilansowaną dietą przygotowaną w porozumieniu z dietetykiem, zwiększoną ilością aktywności fizycznej, rzuceniem palenia (w przypadku palaczy) i zmianą niezdrowych nawyków, które mogły przyczynić się do otyłości, skorzystanie z pomocy endokrynologa może okazać się bardzo korzystne.
Źródło:
