Artroskopia kolana to zabieg, który może być wykonywany zarówno w celach diagnostycznych, jak i terapeutycznych. Ze względu na niski stopień inwazyjności, jest jedną z najczęściej wybieranych przez ortopedów technik operacyjnych. Na samym zabiegu nie kończy się jednak proces leczenia kolana. Kluczowym i tym samym niezbędnym elementem terapii, jest rehabilitacja po artroskopii kolana.
Co warto wiedzieć o samym zabiegu i o czasie, który jest bardzo ważny w kontekście powrotu do optymalnej sprawności?
Artroskopia kolana — w jakim celu się ją wykonuje
Zabieg artroskopii stawu kolanowego może być wykorzystywany na dwa sposoby, w zależności od celu, jaki ma być osiągnięty przez lekarza.
Artroskopia diagnostyczna
W ortopedii bardzo ważną rolę odgrywa diagnostyka. Bez tego trudno mówić o skutecznym leczeniu i naprawie uszkodzonych struktur. Dlatego w zależności od przypadku ortopeda może skorzystać z różnych badań diagnostycznych, a wśród nich z USG, RTG, rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej.
Są jednak sytuacje, które wymagają jeszcze dokładniejszego przyjrzenia się miejscu, w którym doszło do urazu lub gdzie pojawiły się zmiany chorobowe. Wówczas lekarz może przeprowadzić tak zwaną diagnostyczną artroskopię kolana. Z jednej strony może być ona potwierdzeniem wniosków wyciągniętych na podstawie wcześniejszych badań, a z drugiej szansą na dostrzeżenie tego, co mogło umknąć uwadze.
W tym celu przez niewielkie nacięcia chirurg wprowadza do stawu kolanowego mały aparat optyczny z kamerą i źródłem światła. W wybranych przypadkach może też użyć mikronarzędzia do pobierania wycinków tkanek lub próbki płynu stawowego, które następnie wysyłane są do dokładniejszej analizy.
Przeczytaj także: 5 rzeczy, które musisz wiedzieć o artroskopii
Zdarza się też, że na diagnostyce się nie kończy i chirurg przeprowadza zabieg naprawczy uszkodzonych elementów w stawie kolanowym.
Terapeutyczna artroskopia kolana
To zabieg, który jak już wiesz, może być kontynuacją diagnostycznej artroskopii. Może też być wykonany jako oddzielna jednostka operacyjna. Różnica polega na tym, że w przypadku samej diagnostyki wystarcza aparat optyczny z kamerą i źródłem światła.
Gdy ortopeda wykorzystuje tę technikę w celach naprawczych, wówczas przez dodatkowe nacięcia wprowadza niewielkie narzędzia chirurgiczne. Dzięki obrazowi przesyłanemu z kamery lekarz może wszystko obserwować na ekranie monitora, co pozwala na jeszcze dokładniejszy ogląd pola zabiegowego.
Terapeutyczna artroskopia kolana zwykle wykonywana jest po różnego rodzaju urazach. Mowa tu między innymi o uszkodzeniu więzadeł krzyżowych oraz łąkotki. Technika ta sprawdza się też przy:
- stanach zapalnych,
- chorobach chrząstki stawowej,
- usuwaniu ciał wolnych w kolanie,
- usuwaniu łąkotki lub osteofitów,
- zmianach degeneracyjnych,
- uwalnianiu troczków bocznych.
Sam zabieg to dopiero początek leczenia, które nie może się obejść bez dobrze zaplanowanej i szybko wdrożonej rehabilitacji. Co ważne, jest ona niezbędna tylko w przypadku artroskopii terapeutycznej kolana.
Rehabilitacja po artroskopii kolana
Rehabilitacja to w przypadku leczenia ortopedycznego, bardzo ważny, a nawet niezbędny element, bez którego trudno sobie wyobrazić powrót do optymalnej sprawności po przebytym zabiegu. Podobnie jest po artroskopii stawu kolanowego, która pomimo niskiego stopnia inwazyjności również wymaga wsparcia w regeneracji i przywracaniu funkcji w uszkodzonym stawie.
Zwykle rozpoczyna się niemal od razu po zabiegu lub wtedy, gdy tylko jest to możliwe.
Dobrze zaplanowana rehabilitacja zawsze dostosowana jest do zakresu przebytej operacji i rodzaju uszkodzeń, do których doszło.
Pierwsze tygodnie po artroskopii kolana
Tym, co bardzo ważne, szczególne w początkowym okresie po artroskopii kolana, jest twoje zaangażowanie w leczenie oraz ścisłe stosowanie się do zaleceń lekarza i fizjoterapeuty. Oznacza to:
- odpoczynek i odciążanie operowanej nogi,
- używanie kul łokciowych w trakcie przemieszczania się,
- trzymanie nogi powyżej poziomu serca,
- ochronę kolana przed uderzeniem.
Sama rehabilitacja może w tym czasie obejmować:
- bierne ruchy prostowania,
- ćwiczenia:
- mięśnia czworogłowego,
- zginaczy stawu kolanowego,
- przywodzicieli pośladków.
Przywracanie sprawności kolana poprzez intensyfikację ćwiczeń
Dalszy przebieg rehabilitacji w dużej mierze zależy od prowadzonego przez ciebie stylu życia. Różni się ona bowiem między tą stosowaną u sportowców a rehabilitacją u osób prowadzących siedzący tryb życia lub umiarkowanie aktywny.
Tym, co będzie wspólne, to stopniowa intensyfikacja wcześniejszych ćwiczeń i dodawanie obciążeń. Dzięki temu wracać będzie powoli sprawność nogi i samego kolana oraz coraz większy zakres ruchu. Na ćwiczeniach zyskają też mięśnie, które odzyskiwać będą utraconą z powodu okresowej stagnacji masę.
Po konsultacji z fizjoterapeutą odłożysz też w końcu kule łokciowe i zaczniesz ćwiczenia mocniej obciążające operowaną kończynę. Korzyści może ci przynieść jazda na rowerze stacjonarnym, przysiady na jednej nodze, czy ćwiczenia w basenie.
Wszystko to dostosowywane będzie do twoich aktualnych możliwości i tempa gojenia się rany oraz naprawionych elementów w kolanie.
Rehabilitacja w domu
Artroskopia kolana to zabieg, który wymaga też rehabilitacji w domu zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty. Po odpowiednim przygotowaniu otrzymasz zestaw ćwiczeń do wykonywania w domu i tu również powinieneś się w pełni zaangażować. Możesz też w porozumieniu z rehabilitantem zwiększyć ich częstotliwość, by szybciej wrócić do optymalnej sprawności fizycznej.
Artroskopia kolana i rehabilitacja — co jeszcze warto wiedzieć
Wiele osób zastanawia się, jak długo może potrwać powrót do optymalnej sprawności. Nie ma tu niestety jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ zależ to od:
- wielkości doznanego urazu,
- rozległości przeprowadzonego zabiegu,
- liczby i stopnia uszkodzeń, do których doszło,
- twojego ogólnego stanu zdrowia,
- prowadzonego stylu życia,
- zaangażowania w proces rehabilitacji.
Są jednak pewne granice czasowe, stąd wstępnie możesz się przygotować na okres od 6 tygodni do 9 miesięcy. W przypadku zawodowych sportowców znaczenie ma też rodzaj aktywności sportowej i obciążeń, którym poddawane jest kolano w trakcie jej uprawiania. Aby szybko nie doszło do kolejnego urazu, musi być ono gotowe do dużego wysiłku, stabilne i zdolne do wykonywania złożonych ruchów.
Ważne jest też przepracowanie mentalnych blokad, by podświadomie nie chronić operowanej nogi z obawy przed kolejnym urazem.
Źródło:
