Celem szczepienia jest pobudzenie organizmu dziecka do produkcji odpowiednich przeciwciał przeciwko określonym antygenom bakteryjnym i wirusowym. Wykorzystywane są do tego zmodyfikowane mikroorganizmy, które są pozbawione mocy chorobotwórczej. Szczepienia ochronne prowadzą więc do wyeliminowania ciężkich oraz potencjalnie groźnych chorób zakaźnych wieku dziecięcego.
Szczepić czy nie?
Szczepienia dzieci wywołują wśród rodziców sporo emocji oraz są przyczyną wielu dylematów i rozterek. Rodzice wahają się w podejmowaniu decyzji, czy dziecko powinno dostawać szczepionki, dlaczego w takiej ilości w pierwszym roku życia i które z nich wybrać spośród dodatkowych zalecanych i płatnych.
Dlaczego szczepienia są ważne?
Szczepienia zostały wymienione wśród najważniejszych odkryć współczesnej medycyny, które ratują życie oraz chronią przed powikłaniami związanymi z niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi. Wiele badań naukowych potwierdza ogromne korzyści związane z regularnym stosowaniem się do szczepień.
Szczepionki chronią pacjentów przed 26 chorobami zakaźnymi. Zlikwidowały również jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych, czyli ospę prawdziwą, która przez lata zdziesiątkowała miliony ludzi na całym świecie. Lekarze szacują, że około 122 miliony osób zawdzięcza swoje życie właśnie szczepieniom.
Przyczyny
Dzieje się tak dlatego, że w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zaszczepiono miliony dzieci przeciw chorobom wieku dziecięcego, w których skład wchodzi odra, gruźlica, błonica, krztusiec czy pneumokokowe zapalenie płuc. Warto spojrzeć na dane, które mówią, że każdego roku podawanych jest około 1 miliarda szczepionek, które ratują przed śmiercią 2,5 miliona osób na całym świecie. Szczepionki, które zapobiegają chorom bakteryjnym ograniczają także rozwój antybiotykoodporności u bakterii. Dodatkowo, działają szybko, mają szeroki wpływ na odporność pacjentów, jak i całej społeczności czy nawet populacji.
Dane epidemiologiczne wskazują zatem jednoznacznie, że warto się zaszczepić, żeby uniknąć groźnej choroby zakaźnej i związanych z nią powikłań, które mogą doprowadzić nawet do zgonu. Większość szczepień jest również efektywna kosztowo, dlatego mają one wpływ również na oszczędności.
Warto pamiętać, że każdy nas jest częścią określonej społeczności bądź populacji. Groźne choroby zakaźne to zagrożenie nie tylko dla samego siebie, ale również i dla innych ludzi, przebywających w naszym otoczeniu.
Czy można mieć pewność, że szczepionki są bezpieczne?
Współcześnie produkowane szczepionki są bardzo dokładne sprawdzane na drodze badań przed zatwierdzeniem do stosowania. Badania tego rodzaju obejmują testy laboratoryjne, badania na zwierzętach, jak i kompletną analizę bezpieczeństwa i skuteczności. Badania są obowiązkowo przeprowadzane przez wytwórców szczepionek, a ich wyniki szczegółowo analizowane przez wyznaczone do tego celu instytucje rządowe.
Przed dopuszczeniem na rynek każda seria określonej szczepionki poddawana jest szczegółowym badaniom jakościowym, które przebiegają w niezależnym od wytwórców laboratorium państwowym.
Prowadzone są również wybiórcze badania kontroli jakości dla serii szczepionek dostępnych na rynku. Są one zlecane przez Główny Inspektor Farmaceutyczny.
Jak to jest sprawdzane
Skrupulatnie monitorowane są również niepożądane odczyny poszczepienne, zarówno miejscowe, występujące w miejscy wstrzyknięcia preparatu, jak i ogólne dotyczące całego organizmu. Nieustająca obserwacja pozwala na wykrycie nowych, niepożądanych reakcji na szczepienia.
W rzadkich przypadkach zdarza się, że obserwacja niepożądanych odczynów poszczepiennych doprowadza do wycofania preparatu, który okazał się mniej bezpieczny, niż wynikało to z badań przeprowadzanych przed jego wprowadzaniem do programu szczepień.
Ruch antyszczepionkowców, czyli jak sprawdzić, czy podawane informacje są wiarygodne?
Współcześnie można łatwo rozpowszechniać zarówno informacje prawdziwe, jak i zmyślone. Dzieje się to za sprawą dużej ilości mass mediów, przez co nadmiar informacji sprawia, że często ciężko jest przyjąć odpowiednie kryterium zaufania.
Nauki medyczne to najszybciej rozwijająca się dziedzina wiedzy. Dlatego też nie sposób śledzić wszystkich dokonań medycznych. Z tego powodu pomoc fachowców jest niezbędna do tego, aby decyzja dotyczące zdrowia były podjęte z korzyścią dla samych pacjentów.
Należy mieć świadomość, że nauka jest dziedziną otwartą, a na jej polu ścierają się różne opinie. Publikowanych jest również wiele prac naukowych, których wyniki często podważają teorie prezentowane wcześniej.
Nie ma w tym nic złego, zważywszy na ograniczenia każdego badania i możliwe błędy. Przy każdej publikacji naukowej należy jednak wziąć pod uwagę zastosowane metody badawcze, próbę, na której zostało wykonane badanie, jak i podanie bazy danych, na których można by wykonać ponownie analizę statystyczną. Jeśli sami nie jesteśmy w stanie tego ocenić, to duże znaczenie ma również reputacja instytucji badawczych, które opublikowały daną informację.
Szczepienia dzieci – odporność na lata
Dziecko przychodzi na świat z niedoskonałym układem odporności, czyli z tzw. odpornością pierwotną. Jest zatem narażone na atak wielu zarazków i samo nie potrafi się przed nimi skutecznie bronić. Przeciwdziała, które dostają się do jego organizmu w czasie ciąży, niestety nie są w stanie chronić go na długo.
Przykładowo, przeciwciała otrzymane od mamy chronią niemowlę przez kilka miesięcy przed odrą, świnką, różyczką czy mononukleozą. Dzieje się tak jedynie pod warunkiem, że kobieta wcześniej przebyła te choroby.
Szczepienia przeciwko tym trzem schorzeniom przewidziane są dopiero po pierwszych urodzinach, ale przed meningokokami, pneumokokami i bakterią Hib przeciwciała mamy chronią maluszka zaledwie przez 6–8 tygodni po porodzie. Stężenie przeciwciał tego rodzaju szybko spada, w wypadku takich chorób jak grypa, ospa wietrzna, a także tężec, błonica czy krztusiec.
Warto pamiętać
Kwestia szczepienia przeciwko kilku określonym chorobom jak WZW, czy gruźlica i jeszcze kilku innym chorobom należącym do kanonu jest obowiązkowa. Wynika ona z zabezpieczenia człowieka szczepionego oraz jego otoczenia przed ewentualnym zachorowaniem. Jako taka jest zatem bezdyskusyjna, a za niedotrzymywanie tego obowiązku przewidziane są określone restrykcje prawne.
