Każdego dnia twój organizm odbiera wiele różnego rodzaju bodźców. Naturalnym wydaje się odczuwaniu bólu w wyniku uderzenia, poparzenia bądź wystawienia ciała na bardzo niską temperaturę. Kiedy jednak dochodzi do zaburzenia czucia, mimo pojawienia się konkretnego bodźca do twojego mózgu nie docierają żadne informacje na ten temat. Mózg wówczas nie reaguje, a ty nie odczuwasz bólu i nie jesteś niczego świadom.
Mechanizmy odpowiedzialne za odczuwanie
Gdy dociera do ciebie określony bodziec, informacja ta przekazywana jest do twojego mózgu, gdzie na bieżąco jest interpretowana i odczuwana. Za odbieranie bodźców odpowiedzialne są receptory czucia. To one stanowią pierwsze ogniwo w cały procesie odczuwania. Od nich natomiast biegną szlaki nerwowe, które łączą się z mózgiem.
W cały twoim ciele rozmieszczone są receptory, reagujące na odpowiedniego rodzaju bodźce. Oto wybrane z nich:
- mechanoreceptory – bodźce mechaniczne,
- termoreceptory – bodźce termiczne,
- fotoreceptory – bodźce świetlne,
- baroreceptory – bodźce związane ze zmianą ciśnienia,
- chemoreceptory – bodźce w postaci zmiany składu chemicznego tkanek.
Kiedy pojawia się określony bodziec, powstały w receptorze impuls nerwowy przekazywany jest przez rdzeń kręgowy i nerwy obwodowe, umiejscowione w kanale kręgowym wzdłuż kręgosłupa, aż do mózgu.
Rodzaje zaburzeń czucia
Zaburzenia czucia mają miejsce w sytuacji, kiedy na drodze czuciowej między receptorem a mózgiem, dochodzi do nieprawidłowości w przekazywaniu informacji o bodźcach, które docierają do organizmu.
Możesz doświadczyć zaburzeń w formie:
- niedoczulicy – osłabienia czucia,
- przeczulicy – nadwrażliwości na pojawiające się bodźce,
- parestezji – samoistne nieprzyjemne doznania bez zadziałania bodźca.
Gdy chodzi o źródło bodźców, istnieje podział na:
- czucie powierzchniowe – obejmuje dotyk, ból, ucisk, temperaturę,
- czucie głębokie – dotyczy położenia i wibracji (receptory zlokalizowane są przede wszystkim w ścięgnach mięśni oraz torebkach stawowych).
Zaburzenia czucia – z czego mogą wynikać?
Formy zaburzeń czucia mogą pojawić się z różnych powodów. W dużej mierze zależy to od tego, który element na drodze czuciowej zostanie uszkodzony.
Jeśli doznasz urazu kręgosłupa w wyniku wypadku lub choroby, możesz doświadczyć zaburzenia czucia w różnych okolicach ciała. Nierzadko są one połączone z niedowładem ciała, którego zakres zależy od wielkości uszkodzenia.
Problem z czuciem może pojawić się też w wyniku chorób kory mózgowej. Dzieje się tak, kiedy uszkodzony zostaje płat ciemieniowy. Może do tego dojść w wyniku urazu głowy, udaru, czy też rozrostu guza nowotworowego. W przypadku takiego zaburzenia, będziesz mieć problem z rozpoznaniem bodźców, które docierają jednocześnie do dwóch miejsc po przeciwnych stronach ciała.
Do miejscowego zaburzenia czucia może dojść w wyniku uszkodzenia określonego nerwu obwodowego. Wówczas bodziec nie wywoła impulsu we fragmencie ciała, zaopatrywanym przez ten konkretny nerw. Przyczyną takiej sytuacji może być zarówno uraz mechaniczny, jak i polineuropatie, czyli choroby obejmujące wiele nerwów.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Nie zawsze jesteś w stanie samodzielnie odkryć zaburzenia czucia. Dzieje się tak w sytuacji, gdy dochodzi jedynie do niewielkich, dyskretnych deficytów związanych z odczuwaniem wybranych bodźców. O tym zwykle informuje dopiero lekarz w trakcie badania neurologicznego.
Zarówno w sytuacji uciążliwych doznań czuciowych w postaci drętwienia, przechodzenie prądu w wybranym miejscu lub uczucie gorąca, jak i nadwrażliwości na bodźce, zgłoś to lekarzowi, by mógł odkryć przyczynę.
Również wtedy, gdy zaburzenia dotyczą czucia głębokiego, co może powodować problemy z koordynacją ruchowa, konieczna jest wizyta w gabinecie lekarskim.
Tak naprawdę każde zaburzenie czucia powinno cię skłonić do spotkania z lekarzem. Dopiero wykrycie przyczyny, wśród których mogą być groźne choroby, może pozwolić mu na wdrożenie odpowiedniego leczenia. Zwykle poprzedzone jest ono wywiadem medycznym, testami, a jeśli zajdzie taka potrzeba, również rezonansem magnetycznym, badaniem obrazowym głowy, tomografią komputerową, czy też badaniem elektroneurograficznym.
