Test na endometriozę, który jest efektem badań nad tą chorobą, to odpowiedź na potrzeby wielu kobiet. Zarówno tych, które dostrzegły u siebie pierwsze objawy endometriozy, jak i takich, które chcą się upewnić, że jej nie mają. Endometrioza nie zawsze bowiem daje o sobie znać, a rozwijając się w ukryciu, nie pozwala na wczesne wykrycie i tym samym rozpoczęcie skutecznego leczenia w początkowym stadium.
Czym dokładnie jest test EndoRNA i jakie korzyści niesie dla kobiet, które zdecydują się na jego wykonanie?
Endometrioza — jak bardzo może być groźna
Endometrioza, która objawia się obecnością tkanek zbliżonych do struktur endometrium poza jamą macicy to choroba, której agresywność porównywana jest do chorób nowotworowych. Szczególnie w sytuacji, gdy nie jest leczona, co może się skończyć zniszczeniem tkanki jajnikowej, niedrożnością przewodu pokarmowego lub obumarciem nerki. Wiele zależy tu o miejsca, w którym doszło do umiejscowienia zmian endometrialnych.
Poza tym przewlekły ból, który na co dzień towarzyszy kobietom, bardzo mocno utrudnia funkcjonowanie zarówno w domu, jak i w pracy.
Endometrioza diagnozowana jest też u wielu kobiet, które nie mogą zajść w ciążę, co wynika z faktu, iż choroba ta:
- upośledza funkcje jajowodów,
- zaburza wydzielanie hormonów przez jajniki,
- wywołuje zmiany zapalne w obrębie miednicy mniejszej,
- zmniejsza rezerwę jajnikową,
- upośledza implantację zarodka.
Ogniska endometriozy, choć rzadko, stwierdzane są też w miejscach odległych od organów płciowych, a konkretnie w mózgu, płucach, czy też siatkówce oka.
Test na endometriozę — na jakiej zasadzie działa test EndoRNA
Markerem wykorzystywanym w teście jest ekspresja genu kodującego enzym fukozylotransferazę 4 (FUT4).
Fukozylotransferaza 4 (FUT4) jest enzymem biorącym udział w procesie fukozylacji białek, w szczególności glikanów. Ze względu na to, iż przy stanach zapalnych, podobnych do tych, które są charakterystyczne dla endometriozy, zachodzą duże zmiany w ekspresji fukozylowanych cząsteczek, zależność tę wykorzystano przy stworzeniu testu.
Jeśli badanie EndoRNA wykonywane metodą ilościowego RT-PCR (qRT-PCR) wykaże wysoki poziom ekspresji genu FUT4, lekarz będzie mógł zdiagnozować endometriozę. Możliwe to jest dzięki zestawieniu ekspresji genu FUT4 z poziomem ekspresji genu kodującego dehydrogenazę aldehydu 3-fosfoglicerynowego (GAPDH). Jest to gen referencyjny o charakterze konstytutywnym. Oznacza to, że jego ekspresja zachodzi na jednakowym poziomie, co pozwala uniknąć różnic w wynikach. Do takich mogłoby bowiem dochodzić ze względu na różny poziom stężenia materiału genetycznego (RNA).
Ginekolog endokrynologiczny w Centrum Medycznym INTER-MED Katowice,Będzin
W sytuacji, gdy test na endometriozę da niejednoznaczny wynik, czyli względna ekspresja genu FTU4 nie pozwala na jednoznaczne zakwalifikowanie wyniku jako pozytywny lub negatywny, wówczas lekarz może zastosować dodatkowe procedury diagnostyczne. Sam test przy braku objawów endometriozy warto powtórzyć po upływie 12 miesięcy.
Jak wygląda test na endometriozę i ile trzeba czekać na wyniki?
Test na endometriozę EndoRNA nie wymaga specjalnych przygotowań. Ważne tylko byś w okresie wyznaczonym przez lekarza wstrzymała się od współżycia płciowego.
Samo wykonanie testu trwa kilka minut i lekarz przeprowadza je w warunkach ambulatoryjnych. Nie ma więc konieczności podawania znieczulenia ogólnego i dłuższej hospitalizacji.
W celu sprawdzenia poziomu ekspresji genu FUT4 lekarz za pomocą biopsji aspiracyjnej endometrium pobiera wymaz z jamy macicy. Następnie umieszcza go w probówce z płynem stabilizującym RNA i przekazuje do laboratorium diagnostycznego. Tam wykonywane jest badanie metodą ilościowego RT-PCR (qRT-PCR).
W przeciwieństwie do innych, wciąż jeszcze stosowanych metod diagnostycznych, których celem jest wykrycie endometriozy, na wyniki testu EndoRNA nie musisz czekać tak długo. Zwykle są one znane już w ciągu 7-10 dni roboczych. To ogromna korzyść, zważywszy na fakt, iż sam czas oczekiwania należy do jednego z najtrudniejszych w tego typu schorzeniach. Tym samym nie musisz już żyć w niepewności. Teraz możesz wykluczyć endometriozę w bardzo krótkim czasie, a w razie pozytywnego wyniku testu, odpowiednio wcześnie rozpocząć leczenie.
Kiedy warto zrobić test na endometriozę?
Test na endometriozę najczęściej wykonywany jest u kobiet, u których lekarz podejrzewa endometriozę i chce potwierdzić wstępną diagnozę. Może go też wykorzystać w sytuacji, kiedy chce wykluczyć rozwijanie się tej choroby w ciele kobiety.
Co powinno cię skłonić do wizyty u ginekologa i przeprowadzenia niezbędnych badań w celu wykrycia endometriozy?
Są pewne czynniki, które mogą kwalifikować cię do grupy podwyższonego ryzyka i tym samym powinny przekonać cię do wykonania testu. Należy do nich między innymi późne macierzyństwo, pierwsza menstruacja w młodym wieku, obfite miesiączki, czy też przypadki endometriozy w wywiadzie rodzinnym. W rozwoju choroby może też mieć swój udział niska masa ciała i spożywanie alkoholu.
Do objawów, które powinny potwierdzić twoją decyzję o konsultacji medycznej, należą między innymi bóle w:
- nadbrzuszu, które najczęściej związane są z cyklem miesiączkowym,
- podbrzuszu lub plecach, które pojawiają się przed i po okresie,
- podczas stosunku lub po jego zakończeniu,
- trakcie oddawania moczu,
- trakcie wypróżniania się.
Przez złożoność objawów endometrioza jest trudna do zdiagnozowania i leczenia. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie, w czym bardzo dobrze sprawdza się test EndoRNA. Nie tylko nie będziesz musiała czekać długo na wynik, ale też samo badanie jest krótkie i bezbolesne. Tego rodzaju korzyści są niezwykle cenne w przypadku poważnych chorób, w których leczeniu bardzo ważną rolę odgrywa czas.
