Jaka dieta przy chorobach odbytu

Choroby odbytu to częste i nieprzyjemne dolegliwości, które mogą skutecznie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Wciąż też należą do najbardziej wstydliwych, co nierzadko jest powodem odwlekania wizyty u specjalisty. Niezależnie, czy pojawiły się już u ciebie pierwsze objawy, czy jesteś w trakcie leczenia lub właśnie je zakończyłeś, powinieneś skupić się na profilaktyce. Dieta w chorobach odbytu to jedno z ważniejszych działań, które zarówno zmniejszają ryzyko zachorowania, jak i nawrotu dolegliwości w tym obszarze twojego ciała.

Choć po szczegóły dotyczące sposobu żywienia powinieneś się zgłosić do dietetyka, który dostosuję dietę do aktualnych potrzeb twojego organizmu, to już teraz możesz wstępnie sprawdzić, jakie pokarmy służą twojemu zdrowiu, a z których produktów powinieneś zrezygnować.

Najczęstsze choroby odbytu

Choroby odbytu są problemem zdrowotnym, który może dotyczyć osób w różnym wieku i prowadzących różny tryb życia. Nierzadko są nie tylko uciążliwe, ale też bolesne i groźne dla zdrowia całego organizmu. Są też takie, które mogą skończyć się śmiercią. Warto posiadać przynajmniej podstawową wiedzę na ich temat, by odpowiednio wcześnie zwrócić uwagę na objawy i zgłosić się do lekarza.

Choroby odbytu mogą mieć różne przyczyny i objawiać się na wiele sposobów. Do najczęstszych schorzeń tej okolicy ciała należą:

• hemoroidy — powiększone i przemieszczone naczynia krwionośne w obrębie kanału odbytu lub okolicy przyodbytowej. Mogą powodować ból, pieczenie, świąd, krwawienie lub uczucie niepełnego wypróżnienia;
• szczelina odbytu — podłużne pęknięcie skóry lub błony śluzowej odbytu. Mogą ją powodować zaparcia, twardy stolec czy też uraz mechaniczny. Objawem, którego nie sposób przeoczyć, jest silny ból w trakcie i po wypróżnianiu oraz krwawienie ze szczeliny;
• ropień i przetoka okołoodbytnicza — zakażenie tkanki miękkiej wokół odbytu lub kanału odbytniczego. Mogą je wywołać bakterie lub ciała obce, a objawia się bólem, obrzękiem, gorączką oraz ropnym wyciekiem z otworu przetoki;
• kłykciny kończyste — brodawki wirusowe wywołane przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Lokalizują się na skórze oraz błonie śluzowej narządów płciowych lub odbytu. Przybierają postać płaskich lub postrzępionych guzków o szerokiej podstawie;
• zapalenie jelit — grupa chorób zapalnych jelita grubego o niejasnej etiologii. Do najczęstszych należą choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa). Zapalenie jelit objawiają się biegunką, również tą z domieszką krwi, bólem brzucha, utratą masy ciała oraz innymi objawami ogólnymi, w tym gorączką;
• rak odbytu — to nowotwór złośliwy wywodzący się z nabłonka kanału odbytniczego lub okolicy przyodbytowej. Może być spowodowany przez HPV lub inne czynniki ryzyka. Objawia się krwawieniem z odbytu, zmianami w rytmie wypróżnień, guzem palpacyjnym, śluzem z domieszką krwi, bolesnym parciem oraz niedrożnością jelit.

Co możesz zrobić, by zmniejszyć ryzyko pojawienia się tych chorób, a nawet całkowicie się przed nimi uchronić?

Dieta w chorobach odbytu

Wiele spośród chorób odbytu ma związek z niewłaściwym sposobem żywienia, zaburzeniami rytmu wypróżnień i niezdrowym stylem życia. Jak zawsze warto postawić na profilaktykę, w której ważne miejsce zajmuje odpowiednio dobrana dieta i zmiana sposobu odżywiania. Czym różni się dieta przy chorobach odbytu od tej stosowanej przy innego typu schorzeniach?

Dieta bogata w błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny

Dieta ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania jelit i zapobiegania zaparciom lub biegunkom, które mogą sprzyjać powstawaniu hemoroidów lub szczeliny odbytu. Spożywaj dużo błonnika pokarmowego, który znajdziesz w owocach, warzywach, produktach pełnoziarnistych, nasionach i orzechach. Błonnik pomaga regulować pracę jelit i ułatwia wypróżnianie się.
Dzieli się on na rozpuszczalny i nierozpuszczalny w wodzie. Oba rodzaje są ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego, ale różnią się swoim działaniem.

Źródła błonnika rozpuszczalnego

Błonnik rozpuszczalny tworzy żelowatą masę w przewodzie pokarmowym, która spowalnia trawienie i wchłanianie cukrów oraz tłuszczów. Jego obecność w twojej diecie sprawia, że szybciej czujesz się syty i masz niższy cholesterol LDL.

Jeśli chcesz zadbać o jego odpowiednią ilość, w twojej diecie nie powinno zabraknąć między innymi:

• owoców cytrusowych, w tym grejpfrutów i pomarańczy,
• jabłek,
• gruszek,
• śliwek,
• moreli,
• bananów,
• awokado,
• warzyw korzeniowych, w tym marchwi, buraków i pietruszki,
• dyni,
• brokułów,
• kalafiora,
• fasoli,
• soczewicy,
• ciecierzycy,
• grochu,
• płatków owsianych,
• otrębów owsianych.

Źródła błonnika nierozpuszczalnego

Błonnik nierozpuszczalny przyspiesza pasaż jelitowy, zwiększa objętość stolca i ilość wypróżnień, poprawia pracę jelit i zapobiega zaparciom.
Dlatego tak ważne jest, by dieta przy chorobach odbytu zawierała również odpowiednią ilość produktów bogatych w tego rodzaju błonnik. Znajdziesz go między innymi w:

• pełnoziarnistych produktach zbożowych wchodzące w skład razowego chleba i ciemnego makaronu,
• ziarnach zbóż — pszenicy, życie i jęczmieniu,
• nasionach roślin strączkowych — soi i fasoli,
• orzechach,
• pestkach dyni i słonecznika
• suszonych owocach — śliwkach, morelach i figach,
• selerze,
• kaszy bulgur,
• cukinii,
• kapuście,
• pomidorach,
• ciemnych warzywach liściastych.

Choć zaleca się spożywanie około 20-40 g błonnika dziennie, to wprowadzaj go do swojej diety od razu w dużej ilosci. Najlepiej, jeśli zrobisz to stopniowo i będziesz przy tym pić co najmniej 2 litry wody dziennie. Uniekniesz w ten sposób wzdęć i biegunki. Należy jednak stopniowo wprowadzać go do diety i pić dużo płynów (około 2 litrów dziennie), aby uniknąć nadmiernego wzdęcia lub biegunki. Niektóre osoby mogą mieć trudności z tolerancją błonnika lub uczulenie na niektóre jego źródła. W takim przypadku należy skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.

Czego unikać w swojej diecie przy chorobach odbytu?

Dieta przy chorobach odbytu powinna być także uboga w tłuszcze zwierzęce (np. smalec, masło), czerwone mięso (np. wołowina, wieprzowina) i przetworzone mięso (np. kiełbasy, parówki). Te produkty mogą podrażniać śluzówkę jelita grubego i sprzyjać zaparciom oraz stanom zapalnym. Zamiast nich powinieneś wybierać chude mięso drobiowe lub rybne oraz oleje roślinne, w tym oliwę z oliwek.

Dieta w chorobach odbytu powinna również ograniczać spożycie cukrów prostych obecnych w słodyczach i sokach owocowych oraz alkoholu. Te substancje mogą zaburzać równowagę mikrobiologiczną jelit oraz wpływać negatywnie na pracę wątroby.

W przypadku operacji raka jelita grubego dieta może wymagać dodatkowego dostosowania przed i po zabiegu.

To tylko wstępne informacje, które pomogą ci przyjrzeć się swojej dotychczasowej diecie i sprawdzić, czy nie ma w niej zbyt wielu produktów, które mogą sprzyjać rozwojowi chorób odbytu.

Jeśli jednak chcesz jak najlepiej dostosować zarówno to, co jesz, jak i sposób żywienia, zgłoś się do dietetyka. Jeśli zaś jesteś w trakcie leczenia chorób odbytu, poproś lekarz o wskazówki dotyczących tego, co możesz jeść, a czego powinieneś unikać, by jak najszybciej wrócić do zdrowia.