Tarczyca to bardzo ważny gruczoł wytwarzający niezbędne dla prawidłowej pracy organizmu hormony, które wchodzą w interakcję między innymi z kortyzolem, insuliną i hormonami płciowymi. Dzięki prawidłowej pracy tarczycy możliwy jest prawidłowy rozwój płodu, a później dojrzewanie płciowe. Hormony te pobudzają przemianę materii oraz wpływają na pracę układów mięśniowego i nerwowego. Niezbędne są też w przypadku gospodarki wapniowo-fosforanowej. Jak łatwo się domyślić, problemy zaczynają się wówczas, gdy dochodzi do zaburzenia pracy tarczycy. W takiej sytuacji niezbędne może się okazać badanie TSH, czyli sprawdzenie poziomu hormonu wydzielanego przez przysadkę mózgową.
Kto powinien wykonać to badanie i o czym świadczy podwyższony lub zbyt niski poziom hormonu TSH?
Kiedy należy wykonać badanie TSH?
Hormon TSH można śmiało porównać do papierka lakmusowego, który wyczulony jest na poziom hormonów tarczycy. Gdy tylko do przysadki mózgowej dotrze informacja o zbyt małym stężeniu tych hormonów, automatycznie zwiększa wydzielanie TSH. Jego poziom zwiększa się też:
- w sytuacjach stresowych, gdy w organizmie skacze poziom adrenaliny,
- gdy dochodzi do produkcji wazopresyny, co ma miejsce przy spadku ciśnienia krwi, obniżenia objętości krążącej krwi oraz przy wzroście osmolarności osocza.
Normy TSH
W przypadku osoby dorosłej wyniki przeprowadzonego badania TSH powinny się mieścić w przedziale między 0,27, a 4,2 mj/l. Nie próbuj jednak interpretować ich samodzielnie, tylko zgłoś się z nimi do lekarza. Na poziom stężenia TSH w twoim organizmie ma bowiem wpływ zarówno twój wiek, jak i płeć oraz metoda oznaczania stosowana w danym laboratorium.
Wskazania do badania TSH
Lekarz może zlecić badanie TSH, gdy podejrzewa u ciebie nadczynność lub niedoczynność tarczycy. Najczęstsze objawy, które mogą na to wskazywać, to:
- przy nadczynności tarczycy — spadek masy ciała, wyższe niż wcześniej ciśnienie krwi, bezsenność, zwiększona potliwość, drżenie rąk, przyspieszony rytm serca, zwiększona łamliwość i wypadanie włosów, stany lękowe, biegunki, nietolerancja ciepła,
- przy niedoczynności tarczycy — przybranie na wadze, zwolniona akcja serca, osłabienie i przewlekłe zmęczenie, obniżenie nastroju, zaparcia, skłonność do marznięcia, suchość i bladość skóry, spadek libido, bóle mięśniowo-stawowe.
Warto wiedzieć, że odbiegający od normy poziom stężenia TSH nie musi oznaczać problemów z tarczycą. Zdarza się, że przyczyna tkwi w nieprawidłowej pracy przysadki mózgowej, co spowodowane może być:
- gruczolakiem, który wydzieal TSH — powoduje nadczynność przysadki mózgowej,
- guzem przysadki mózgowej albo tkanek, które ją otaczają – powoduje zaburzone wydzielanie TSH i innych hormonów.
Badanie TSH u kobiet w ciąży
Choć stężenie TSH u kobiet w ciąży ulega wahaniom, co należy uznać za zjawisko fizjologiczne i prawidłowe, to nie znaczy, że nie powinny one badać jego poziomu. Wręcz przeciwnie, ponieważ hormon TSH odpowiada między innymi za prawidłowy rozwój układu kostnego i centralnego układu nerwowego płodu.
Dlatego zarówno w przypadku niższego, jak i wyższego stężenia TSH ważna jest częsta i wczesna diagnostyka lekarska. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko zaburzeń rozwoju płodu, do czego może dojść między innymi w przypadku niedoczynności tarczycy.
Badanie TSH wskazane jest szczególnie w sytuacji, gdy już przed ciążą cierpiałaś na przewlekłe zaburzenia pracy tarczycy. Jeśli poziom hormonu TSH nie wróci do normy na początku II. trymestru, konieczne może się okazać podjęcie leczenia.
