Diagnostyka USG wspiera lekarzy różnych specjalizacji od połowy XX wieku i od tamtego czasu bardzo się rozwinęła. Dzięki temu pozwala na coraz lepszą ocenę stanu poszczególnych narządów w ciele pacjenta i tym samym ustalenie skutecznego planu leczenia wybranych schorzeń.
Obecnie, oprócz znanych od początku badań w skali szarości, lekarze mają do dyspozycji też inne, bardziej zaawansowane formy USG. Czym się różnią i w diagnozowaniu jakich narządów oraz schorzeń są wykorzystywane?
Jak wygląda badanie USG?
Niezależnie, czy do tej pory korzystałeś z tego rodzaju badań diagnostycznych, czy też nie, warto wiedzieć, jak działa aparat do USG. Dzięki temu znikną obawy i wątpliwości, czy rzeczywiście jest on w pełni bezpieczny i może przynieść spodziewane korzyści.
W urządzeniu do USG wykorzystywane są fale akustyczno-ultradźwiękowe, których częstotliwości wahają się między 0,5 MHz do 40 MHz. Są w pełni bezpieczne dla całego ciała, w tym dla narządów wewnętrznych, do których badania są wykorzystywane. Samo badanie zaś jest zupełnie bezbolesne.
Zanim lekarz przyłoży wybrany rodzaj głowicy aparatu USG do danej części ciała, nakłada na to miejsce specjalistyczny żel, ułatwiający przewodzenie. Po uruchomieniu USG emitowane fale ultradźwiękowe przenikają przez skórę, by w zależności od rodzaju napotkanych tkanek odbić się, załamać lub rozproszyć. W ten sposób powstaje obraz wybranego narządu lub obszaru ciała na monitorze, będącego częścią urządzenia USG.
W trakcie przesuwania głowicy lekarz ma możliwość zobaczyć narząd w różnych osiach. Fale nie docierają jednak do miejsc ukrytych pod tkanką kostną i wypełnionych powietrzem.
Diagnostyka USG — rodzaje badań ultrasonograficznych
Ze względu na cel badania USG, lekarz może wykorzystać różne jego rodzaje. Pozwala to uzyskać jeszcze lepsze wyniki, niezbędne do postawienia właściwej diagnozy, czy też obraz używany w trakcie wykonywania zabiegów pod kontrolą USG.
Klasyczne badanie USG
Zasada działania jest podobna do innych, ale przy komputerowym przetwarzaniu danych, na monitorze lekarz widzi różne stopnie intensywności echa, które jest efektem odbicia fal. Przyporządkowane są odpowiednim odcieniom szarości od czarnego przy braku echa do bieli przy jego bardzo dużym natężeniu. Klasyczne badanie USG wykorzystywane jest w sytuacjach, gdy nie ma potrzeby użycia jego rozwiniętych form, o których wspominamy w dalszej części artykułu.
Badanie ultrasonograficzne z wykorzystaniem zjawiska Dopplera
Tego rodzaju badanie USG wykorzystuje tak zwany efekt Dopplera i polega na odczytaniu i przeanalizowaniu zmiany częstotliwości fal ultradźwiękowych odbijających się od płynących w naczyniach krwionośnych krwinek. Pomaga zdiagnozować przewężenia w naczyniach krwionośnych, na co wskazuje kierunek ruchu krwinek względem wiązki USG i kierunek rozprzestrzeniania się fali.
Badanie USG Doppler okazuje się pomocne przy ocenie stanu żył i tętnic oraz diagnozowaniu:
- tętniaków,
- zakrzepów,
- wad zastawek serca,
- niewydolności żylnej,
- chorób tętnic obwodowych,
- wrodzonych wad serca.
Elastografia
Diagnostyka USG, która wykorzystuje zmianę tkanki lub narządu, do której dochodzi w wyniku choroby, to elastografia. Występuje w formie:
- statycznej — to prostsza wersja tej metody, która pomaga określić względną twardość badanych tkanek i dobrze sprawdza się przy diagnozowaniu guzków piersi oraz tarczycy,
- dynamicznej — za pomocą zewnętrznego źródła drgań mechanicznych lub akustycznych, które wytwarzają falę poprzeczną w badanym obszarze, lekarz może sprawdzić jego bezwzględną twardość, a samo badanie jest bardzo cenne w badaniach wątroby przy ocenie jej włóknienia.
Obie formy badań w wybranych przypadkach pozwalają uniknąć biopsji, ponieważ już na podstawie otrzymanych wyników lekarz może wyodrębnić zmiany potencjalnie złośliwe.
Obrazowanie z użyciem środków kontrastowych
W tego rodzaju badaniu USG lekarz jako środek kontrastujący wykorzystuje wypełnione powietrzem lub innym gazem mikropęcherzyki. W przeciwieństwie do innych środków kontrastujących dochodzi tu do modyfikacji oporu, jaki stawiają tkanki oraz do zwiększenia echogeniczności krwi.
Przeczytaj także: Jakie są rodzaje badań USG i kto je stosuje?
W przypadku wątroby, lekarze wykorzystują obrazowanie z użyciem środków kontrastowych do wykrywania oraz oceny zmian ogniskowych, w tym oceny guzów łagodnych, zdiagnozowania ich złośliwości oraz stopnia zaawansowania.
Poza tym korzystają z niego w:
- kardiologii — przy ocenie kurczliwości komór serca oraz stopnia zwężenia tętnic wieńcowych,
- urologii pediatrycznej — w celu oceny refluksów,
- badaniu nerek, trzustki, śledziony, piersi, tarczycy, naczyń krwionośnych,
- chirurgii urazowej.
Trójwymiarowa ultrasonografia (USG 3D)
To jedna z najnowszych form badania USG. Ta bardzo zaawansowana technologicznie technika obrazowania umożliwia uzyskanie obrazów i narządów nie w formie 2D, a w 3D. To zaś przyczynia się do stawiania jeszcze dokładniejszej diagnozy i jest pomocne w leczeniu wielu chorób oraz analizowaniu przebiegu leczenia.
Zasada działania jest praktycznie taka sama jak w przypadku USG 2D. Różnica polega na konstruowaniu ostatecznego obrazu, który w tym przypadku jest trójwymiarowy. Wykorzystywane są do tego różnice w czasie, jaki upływa od odbicia poszczególnych fal ultradźwiękowych do ich powrotu do urządzenia. Dalsza obróbka komputerowa pozwala stworzyć trójwymiarowy model danej struktury w ciele pacjenta.
Z pomocą USG 3D lekarz uzyskuje pomiary objętościowe i lepszej jakości obrazy, które następnie analizuje już pod nieobecność pacjenta. Tego rodzaju diagnostyka USG znajduje zastosowanie między innymi w radiologii, urologii, gastrologii, badaniach ginekologicznych, badaniach płodu oraz angiografii.
Źródło i inspiracja:
