Wypadanie odbytnicy, polega na przemieszczeniu się fragmentu jelita grubego (odbytnicy) przez kanał odbytu i odbyt. Wyróżnia się trzy główne postaci wypadania odbytnicy:
- wypadanie całkowite (pełnościenne) – przemieszczenie wszystkich warstw ściany odbytnicy przez odbyt (błony śluzowej, mięśni),
- wypadanie częściowe – przemieszczenie fragmentu błony śluzowej odbytnicy,
wypadanie wewnętrzne (ukryte, wgłobienie odbytniczo-odbytowe) – wgłobienie jednego odcinka jelita w drugi, któremu nie towarzyszy przemieszczenie odbytnicy poza odbyt.
Przyczyny wypadania odbytnicy nie zostały w pełni poznane.
Wśród przyczyn wypadania odbytnicy u dzieci, wymienia się przewlekłe zaparcia i towarzyszący im zwiększony wysiłek w czasie defekacji. Dzieci cierpiące na mukowiscydozę, również są bardziej podatne na wystąpienie choroby, ze względu na przewlekły kaszel, który powoduje wzrost ciśnienia w jamie brzusznej.
Wypadanie śluzówki odbytnicy u dorosłych, często związane jest z obecnością dużych żylaków odbytu (hemoroidów). U osób starszych (głównie u starszych kobiet, które stanowią największą grupę pacjentów, cierpiących z powodu wypadania odbytnicy), czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu choroby, może być znaczna utrata masy ciała, co w połączeniu z osłabieniem mięśni miednicy i okolicy odbytu, powoduje zmniejszenie podparcia dla odbytnicy. U niektórych pacjentek, obecność objawów może być związana z przebytym niegdyś urazem okołoporodowym.
Za główne przyczyny wypadania odbytnicy u osób młodych, uznaje się przewlekłe zaparcia oraz wysiłkowe oddawanie stolca. Wystąpieniu wypadania odbytnicy, sprzyjają również takie stany jak urazy oraz guzy kręgosłupa i rdzenia kręgowego, zaburzenia psychiatryczne, stwardnienie rozsiane (SM).
W początkowej fazie choroby, wypadanie odbytnicy towarzyszy defekacji. W miarę postępu dolegliwości, objawy nasilają się i mogą towarzyszyć sytuacjom, przebiegającym ze zwiększonym ciśnieniem wewnątrz jamy brzusznej, takim jak kichanie, kaszel, parcie na stolec. W przypadku braku odpowiedniego leczenia choroby, wypadanie odbytnicy może następować spontanicznie, bez uchwytnej przyczyny.
Choroba może objawiać się:
- krwawieniem, które spowodowane jest uszkodzeniami wynicowującej się błony śluzowej odbytnicy,
- wydalaniem zwiększonych ilości śluzu,
- zaparciami,
- nietrzymaniem moczu i stolca,
- pacjent może odczuwać dolegliwości bólowe, a także częstsze niż zwykle parcia na stolec,
- nierzadkim objawem jest uczycie niepełnego wypróżnienia.
Podstawową metodą diagnostyczną wypadania odbytu, jest badanie przez odbyt (per rectum). W czasie badania, stwierdza się obniżone napięcie zwieracza odbytu, natomiast w czasie parcia na stolec, obserwuje się wypadanie odbytnicy. Badanie rektoskopowe, pozwala na ocenę ok. 20-centymetrowego odcinka jelita grubego, za pomocą specjalnego wziernika. Rektoskopia wykonana u pacjenta cierpiącego z powodu wy-padania odbytnicy, może uwidocznić miejsce wgłobienia, obecność stanu zapalnego lub uszkodzenia bło-ny śluzowej.
U pacjentów dorosłych, kwalifikowanych do operacyjnego leczenia wypadania odbytnicy, wykonywana jest kolonoskopia (badanie endoskopowe jelita grubego), w celu dokładnej oceny całego jelita grubego. W niektórych przypadkach, wskazane jest wykonanie tzw. testu Hintona, który pozwala na ocenę szybkości pasażu jelitowego. Polega on na doustnym podawaniu przez kilka dni specjalnych znaczników, które na-stępnie uwidaczniane są w badaniu radiologicznym.
Różnicowanie wypadania odbytnicy
Objawy podobne do tych, obserwowanych na skutek wypadania odbytnicy, mogą być w istocie innymi jednostkami chorobowymi.
Wypadanie odbytnicy, różnicowane jest z:
- dużymi hemoroidami (żylakami odbytu),
- guzem odbytnicy, przemieszczającym się przez odbyt,
- kłykcinami okolicy odbytu,
- nieprawidłową morfologią okolicy krocza,
- polipami odbytu.
Na postawie objawów klinicznych, wypadanie odbytu powinno być również różnicowane z chorobami zapalnymi jelit.
Korzyści
Zalety operacji wykonanej metodą laparoskopową, zależą w głównej mierze od ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Należą do nich:
- krótszy pobyt w szpitalu,
- mniejszy ból pooperacyjny,
- szybszy powrót do normalnej diety i aktywności życiowej,
- lepszy efekt kosmetyczny.
Przygotowanie do zabiegu
Gdy pacjent zostanie zakwalifikowany do operacji, poddawany jest rutynowym badaniom, oceniającym jego ogólny stan. Poza tym:
- dzień przed zabiegiem należy wypić specjalny roztwór przeczyszczający, w celu starannego oczyszczenia jelita grubego,
- kilka dni przed operacją, należy odstawić leki zaburzające krzepnięcie krwi (witaminę E, aspirynę) oraz leki przeciwzapalne.
Rektopeksja
Laparoskopowo wykonuje się rektopeksję przy użyciu siatki. Zalety tej metody to:
- zmniejszenie bólu,
- skrócenie okresu hospitalizacji,
- mniejsze rany pooperacyjne,
- wcześniejszy powrót funkcji jelita grubego
- szybszy powrót chorego do zdrowia.
Rektopeksja jest to ufiksowanie odbytnicy, polegające na umocowaniu odbytnicy do okostnej powierzchni kości krzyżowej, za pomocą pojedynczych szwów, a także niewchłanialnych siatek. Nawroty po zabie-gach rektopeksji wynoszą od 2 do 10%.
Rekonwalescencja
Po operacji konieczna jest zmiana diety i unormowanie wypróżnień. Zaleca się spożywanie pokarmów bogatych w błonnik oraz picie co najmniej dwóch litrów płynów dziennie.
Lekarze wykonujący operacje
Michał Dyaczyński
dr n. med. specjalista chirurgii ogólnej
Doktor nauk medycznych Michał Dyaczyński jest specjalistą chirurgiem oraz proktologiem. Specjalizuje się w leczeniu schorzeń żył. Operuje laparoskopowo...
