Wypadanie odbytnicy, polega na przemieszczeniu się fragmentu jelita grubego (odbytnicy) przez kanał odbytu i odbyt. Wyróżnia się trzy główne postaci wypadania odbytnicy:
- całkowite (pełnościenne) – przemieszczenie wszystkich warstw ściany odbytnicy przez odbyt (błony śluzowej, mięśni),
- częściowe – przemieszczenie fragmentu błony śluzowej odbytnicy,
- wewnętrzne (ukryte, wgłobienie odbytniczo-odbytowe) – wgłobienie jednego odcinka jelita w drugi, któremu nie towarzyszy przemieszczenie odbytnicy poza odbyt.
Przyczyny wypadania odbytnicy nie zostały w pełni poznane.
Wśród przyczyn wypadania odbytnicy u dzieci, wymienia się przewlekłe zaparcia i towarzyszący im zwiększony wysiłek w czasie defekacji. Dzieci cierpiące na mukowiscydozę, również są bardziej podatne na wystąpienie choroby, ze względu na przewlekły kaszel, który powoduje wzrost ciśnienia w jamie brzusznej.
Wypadanie śluzówki odbytnicy u dorosłych, często związane jest z obecnością dużych żylaków odbytu (hemoroidów). U osób starszych (głównie u starszych kobiet, które stanowią największą grupę pacjentów, cierpiących z powodu wypadania odbytnicy), czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu choroby, może być znaczna utrata masy ciała, co w połączeniu z osłabieniem mięśni miednicy i okolicy odbytu, powoduje zmniejszenie podparcia dla odbytnicy. U niektórych pacjentek, obecność objawów może być związana z przebytym niegdyś urazem okołoporodowym.
Za główne przyczyny wypadania odbytnicy u osób młodych, uznaje się przewlekłe zaparcia oraz wysiłkowe oddawanie stolca. Wystąpieniu wypadania odbytnicy, sprzyjają również takie stany jak urazy oraz guzy kręgosłupa i rdzenia kręgowego, zaburzenia psychiatryczne, stwardnienie rozsiane (SM).
W początkowej fazie choroby, wypadanie odbytnicy towarzyszy defekacji. W miarę postępu dolegliwości, objawy nasilają się i mogą towarzyszyć sytuacjom, przebiegającym ze zwiększonym ciśnieniem wewnątrz jamy brzusznej, takim jak kichanie, kaszel, parcie na stolec. W przypadku braku odpowiedniego leczenia choroby, wypadanie odbytnicy może następować spontanicznie, bez uchwytnej przyczyny.
Choroba może objawiać się:
- krwawieniem, które spowodowane jest uszkodzeniami wynicowującej się błony śluzowej odbytnicy,
- wydalaniem zwiększonych ilości śluzu,
- zaparciami,
- nietrzymaniem moczu i stolca,
- pacjent może odczuwać dolegliwości bólowe, a także częstsze niż zwykle parcia na stolec,
- nierzadkim objawem jest uczycie niepełnego wypróżnienia.
Podstawową metodą diagnostyczną wypadania odbytu, jest badanie przez odbyt (per rectum). W czasie badania, stwierdza się obniżone napięcie zwieracza odbytu, natomiast w czasie parcia na stolec, obserwuje się wypadanie odbytnicy. Badanie rektoskopowe, pozwala na ocenę ok. 20-centymetrowego odcinka jelita grubego, za pomocą specjalnego wziernika. Rektoskopia wykonana u pacjenta cierpiącego z powodu wy-padania odbytnicy, może uwidocznić miejsce wgłobienia, obecność stanu zapalnego lub uszkodzenia bło-ny śluzowej.
U pacjentów dorosłych, kwalifikowanych do operacyjnego leczenia wypadania odbytnicy, wykonywana jest kolonoskopia (badanie endoskopowe jelita grubego), w celu dokładnej oceny całego jelita grubego. W niektórych przypadkach, wskazane jest wykonanie tzw. testu Hintona, który pozwala na ocenę szybkości pasażu jelitowego. Polega on na doustnym podawaniu przez kilka dni specjalnych znaczników, które na-stępnie uwidaczniane są w badaniu radiologicznym.
Różnicowanie wypadania odbytnicy
Objawy podobne do tych, obserwowanych na skutek wypadania odbytnicy, mogą być w istocie innymi jednostkami chorobowymi.
Wypadanie odbytnicy, różnicowane jest z:
- dużymi hemoroidami (żylakami odbytu),
- guzem odbytnicy, przemieszczającym się przez odbyt,
- kłykcinami okolicy odbytu,
- nieprawidłową morfologią okolicy krocza,
- polipami odbytu.
Na postawie objawów klinicznych, wypadanie odbytu powinno być również różnicowane z chorobami zapalnymi jelit.
Korzyści
Zalety operacji wykonanej metodą laparoskopową, zależą w głównej mierze od ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Należą do nich:
- krótszy pobyt w szpitalu,
- mniejszy ból pooperacyjny,
- szybszy powrót do normalnej diety i aktywności życiowej,
- lepszy efekt kosmetyczny.
Przygotowanie do zabiegu
Gdy pacjent zostanie zakwalifikowany do operacji, poddawany jest rutynowym badaniom, oceniającym jego ogólny stan. Poza tym:
- dzień przed zabiegiem należy wypić specjalny roztwór przeczyszczający, w celu starannego oczyszczenia jelita grubego,
- kilka dni przed operacją, należy odstawić leki zaburzające krzepnięcie krwi (witaminę E, aspirynę) oraz leki przeciwzapalne.
Rektopeksja
Laparoskopowo wykonuje się rektopeksję przy użyciu siatki. Zalety tej metody to:
- zmniejszenie bólu,
- skrócenie okresu hospitalizacji,
- mniejsze rany pooperacyjne,
- wcześniejszy powrót funkcji jelita grubego
- szybszy powrót chorego do zdrowia.
Rektopeksja jest to ufiksowanie odbytnicy, polegające na umocowaniu odbytnicy do okostnej powierzchni kości krzyżowej, za pomocą pojedynczych szwów, a także niewchłanialnych siatek. Nawroty po zabie-gach rektopeksji wynoszą od 2 do 10%.
Rekonwalescencja
Po operacji konieczna jest zmiana diety i unormowanie wypróżnień. Zaleca się spożywanie pokarmów bogatych w błonnik oraz picie co najmniej dwóch litrów płynów dziennie.
Lekarze wykonujący operacje
Michał Dyaczyński
dr n. med. specjalista chirurgii ogólnej
W swojej codziennej pracy, wykonuje zabiegi z zakresu chirurgii: ogólnej (w tym onkologicznej), naczyniowej, bariatrycznej (leczenia otyłości), dermatochirurgii, proktologii.
Większość operacji dr n. med. Michał Dyaczyński wykonuje małoinwazyjnymi technikami laparoskopowymi.
