Choroby układu oddechowego, zarówno te w przebiegu ostrym jak i przewlekłym, są sporym wyzwaniem naszej cywilizacji. Zadaniem lekarza pulmonologa, zwanego także pneumologiem jest diagnozowanie, leczenie i zapobieganie schorzeniom narządów tego układu. Czynniki zewnętrzne takie jak smog, duże zanieczyszczenie powietrza, ale także niestety, palenie papierosów sprzyjają rozwojowi chorób związanych z czynnościami oddechowymi. Kim jest lekarz pulmonolog i w jakich sytuacjach należy się do niego bezzwłocznie zgłosić?
Jakiego rodzaju chorobami zajmuje się lekarz pulmonolog?
Zadaniem specjalisty pulmonologa jest profilaktyka, diagnostyka oraz wdrożenie właściwego leczenia w przypadku szeroko rozumianych, zarówno wrodzonych jak i nabytych chorób układu oddechowego. Do najczęściej leczonych przez pulmonologa chorób należą:
Mukowiscydoza
To najczęściej diagnozowana choroba genetyczna. Schorzenie to jeszcze nie jest całkowicie uleczalne, a stosowane leczenie ma charakter łagodzący objawy, przedłużający życie i poprawiający jego komfort. Objawy tej choroby najczęściej występują ze strony właśnie układu oddechowego, ale też pokarmowego. W oskrzelach i oskrzelikach zalega gesty i lepki śluz, który utrudnia oddychanie i w konsekwencji prowadzi do uszkodzenia płuc. Chorzy na mukowiscydozę często cierpią z powodu nawracającego zapalenia oskrzeli i przewlekłych stanów zapalnych.
Astma oskrzelowa
Astma jest chorobą mogącą mieć zmienny przebieg, dlatego często jest trudna do zdiagnozowania przez specjalistów innej dziedziny niż układ oddechowy. Istotą choroby jest toczący się w oskrzelach proces stan zapalny. Na zachorowanie ma wpływ wiele czynników. Za jeden z najważniejszych uważa się alergie spowodowane roztoczami, pyłkami, grzybami lub sierścią zwierząt. Ponadto, na rozwój choroby może mieć także zanieczyszczenie powietrza, palenie papierosów, stres, niektóre leki oraz czynniki dziedziczne. Objawy astmy to najczęściej ucisk w klatce piersiowej, kaszel, uczucie duszności lub świszczący oddech. Nie wszystkie objawy typowe dla tego schorzenia występują w każdym przypadku. Choroba wymaga specjalistycznego, indywidualnie dobranego leczenia.
Zapalenie płuc
To poważna choroba mogąca mieć podłoże bakteryjne, wirusowe, , alergiczne lub grzybicze. Choroba może mieć zarówno przebieg ostry jak i praktycznie bezobjawowy, jednak w każdym przypadku może skończyć się powikłaniami groźnymi dla zdrowia i życia np. ropniem płuca.
Zapalenie w płucach może być zlokalizowane w różnych miejscach. Typowymi, ale nie zawsze występującymi objawami może być kaszel, duszności, dreszcze i podwyższona temperatura. Czasem występuje jedynie uczucie osłabienia, senności, duszność i poczucie szybkiego męczenia się.
Zapalenie płuc najczęściej diagnozowane jest na na podstawie badań fizykalnych, prześwietlenia (RTG płuc), badań mikrobiologicznych z posiewu oraz badań krwi. Zapalenie płuc wymaga specjalistycznego leczenia, najczęściej pod kontrolą lekarza pulmonologa.
Odma opłucnowa
Jest to schorzenie, które zaliczane jest to tzw. stanów nagłych, wymagających najczęściej szybkiej interwencji chirurgicznej. Odma opłucnowa to moment, w którym do jamy opłucnej dostaje się powietrze lub inne gazy, co fizjologicznie nie powinno mieć miejsca. Odma opłucnowa najczęściej powstaje w wyniku urazu np. przy wypadkach samochodowych i złamaniach żeber lub w wyniku przebicia ostrym narzędziem. Istnieje kilka rodzajów tego schorzenia i w każdym wypadku lekarz może zalecić inny rodzaj leczenia.
Rak płuc
Większości pacjentów, lekarz pulmonolog kojarzy się właśnie z leczeniem nowotworów płuc i rzeczywiście ten specjalista także zajmuje się pacjentami podczas diagnozy, po operacjach i leczeniu onkologicznym. Rak płuc to jeden z najczęściej występujących nowotworów. Jego główna przyczyna leży w paleniu papierosów, chociaż nie bez znaczenia pozostaje także zanieczyszczenie powietrza lub praca w warunkach podwyższonego ryzyka.
Typowe objawy, mogące świadczyć o rozwijającym się nowotworze płuc często występują z różnym nasileniem i mylone są ze zwykłą infekcją. Są to m.in. takie symptomy jak kaszel, duszności, krótki oddech, osłabienie i gorsze samopoczucie, nawracające zapalenie oskrzeli i krew w plwocinie. Do specjalisty warto udać się już na etapie pojawienia pierwszych objawów.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc
Jest to choroba w największym stopniu wywołana paleniem papierosów. Jej głównym objawem jest uczucie zmęczenia i problemy z oddychaniem nawet przy niewielkim wysiłku spowodowane, w uproszczeniu, znacznym zwężeniem dróg oddechowych. Przewlekła obturacyjna choroba płuc diagnozowana jest najczęściej na podstawie badań takich jak spirometria, gazometria, RTG płuc i oczywiście wywiad z pacjentem. Choroba odpowiednio wcześnie wykryta, wymaga najczęściej tylko rzucenie palenia i zmiany stylu życia na bardziej aktywny. Zwykle jednak, choroba diagnozowana jest już w znacznym stopniu zaawansowania, co wymaga przyjmowania leków, tlenu oraz ścisłej kontroli lekarza pulmonologa.
To jedne z popularniejszych chorób, którymi zajmuje się pulmonolog. Ponadto, specjalista zajmuje się także leczeniem takich schorzeń jak sarkoidoza, gruźlica, pylica płuc oraz zapalenie oskrzeli. Nie należy lekceważyć żadnych niepokojących objawów ze strony układu oddechowego, bo im wcześniej wykryta choroba, tym większa szansa na wyleczenie. Do lekarza pulmonologa najczęściej kieruje lekarz rodzinny lub lekarz pierwszego kontaktu. Czasem pacjenci decydują się na samodzielną wizytę w prywatnym gabinecie i nierzadko okazuje się to dobrą decyzją. Naturalnie, nie ma sensu konsultować się z lekarzem pulmonologiem przy każdej infekcji związanej z kaszlem. Warto jednak przedstawić lekarzowi pierwszego kontaktu wszystkie objawy i wykonać zalecone badania.
