Rak szyjki macicy to podstępna choroba, która przez długi czasu może rozwijać się bezobjawowo. Ryzyko zachorowania dotyczy każdej kobiety, dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie badań. Podstawową metodą diagnostyczną jest cytologia, która pozwala na wykrycie zmian nowotworowych wówczas, kiedy są one jeszcze całkowicie wyleczalne. Jak często należy wykonywać cytologię, na czym polega badanie i jak się do niego przygotować?
Na czym polega badanie cytologiczne?
Jest to rutynowe i bezbolesne badanie wykonywane w gabinecie lekarza ginekologa. Zaleca się, aby po raz pierwszy poddać się mu pomiędzy 20 a 25 rokiem życia. Podczas badania lekarz wkłada wziernik do pochwy i pobiera wymaz z nabłonka szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki. Materiał wysyłany jest do laboratorium, gdzie badany jest przez specjalistę cytologa, który ocenia pod mikroskopem budowę i wielkość komórek i rozpoznaje ewentualne, niepokojące zmiany. Regularne badania powinny wykonywać wszystkie kobiety, niezależnie od wieku i nawet wówczas, gdy są już po okresie menopauzy (chyba, że lekarz zaleci inaczej).14
Jak często należy poddawać się badaniu cytologicznemu?
Standardowo, kobiety powinny poddawać się badaniu cytologicznemu raz na 3 lata. Jeśli mamy do czynienia z dodatkowym obciążeniem, to nawet co roku. Lekarz może zalecić częstsze badania gdy:
- pacjentka ma osłabiony organizm w wyniku chemioterapii lub przeszczepu organu
- pacjentka jest nosicielką wirusa HIV
- kobieta jest w trakcie leczenia takich schorzeń jak nadżerka szyjki macicy lub stan przedrakowy szyjki macicy.
Ponadto, badanie warto wykonywać częściej niż raz na 3 lata i najlepiej poddawać się mu podczas każdej, corocznej kontroli ginekologicznej. Dzięki temu zyskujemy szanse na bardzo wczesne wykrycie niebezpiecznych zmian i możliwość poddania się skutecznemu leczeniu.
Jak przygotować się do badania?
Przed poddaniem się cytologii należy pamiętać o kilku zasadach i odpowiednim czasie. Badania nie można przeprowadzać podczas miesiączki. Materiał pobrany powinien być najlepiej pomiędzy 10 a 20 dniem cyklu. Aby zminimalizować ryzyko zafałszowania badań trzeba przestrzegać kilku zasad:
- nie należy stosować żadnych środków dopochwowych ani irygacji co najmniej na 2 dni przed badaniem
- należy powstrzymać się przed współżyciem na 24 godziny przed badaniem
- wszelkie infekcje intymne powinny być wyleczone
Wyniki badań
Jeśli wyniki badań będą nieprawidłowe, to lekarz który pobierał materiał skontaktuje się z Tobą. Obecnie, wyniki opisywane są na dwa sposoby: poprzez podział na grupy (im niższa, tym lepszy wynik) lub rekomendowaną przez Unię Europejską metodę Bethesda, która opiera się o bardziej szczegółowy opis, istotny z punktu widzenia lekarza. Informacja o nieprawidłowych wynikach nie zawsze oznacza, że masz raka. Cytologia jest badaniem, która pozwala na ustalenie istnienia nieprawidłowych komórek, jednak może być to informacja o tym, że w szyjce macicy pojawiła się np. nadżerka, która wymaga innego leczenia. Decyzje o dalszym badaniu i leczeniu podejmuje lekarz. Nieprawidłowe wyniki badania cytologicznego, najczęściej wymagają dalszej diagnostyki – wykonania zabiegu kolposkopii lub biopsji oraz dodatkowych badań laboratoryjnych.
Czynniki ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy
- wczesne rozpoczęcie współżycia seksualnego
- duża ilość partnerów seksualnych
- duża liczba porodów
- wiek – największa liczba zachorowań występuje wśród kobiet pomiędzy 45 a 55 rokiem życia
Dlaczego poddawanie się regularnym badaniom cytologicznym jest takie ważne?
Badanie cytologiczne pozwala na wykrycie niepokojących zmian na bardzo wczesnym etapie ich powstawania. Dzięki temu, kobiety mają szansę na całkowite wyleczenie choroby. Im wcześniejsze stadium zaawansowania choroby, tym większe prawdopodobieństwo na wyjście z choroby, zachowanie jakości życia lub jego przedłużenie. Rak szyjki macicy to jedna z najczęstszych przyczyn zgonów wśród kobiet. Dzięki regularnym badaniom i wzrostowi świadomości, z roku na rok, coraz mniejsza ilość kobiet zapada na tej groźny nowotwór. Także w Polsce zapadalność na raka szyjki macicy jest o 12% mniejsza niż w latach 2009-2010.
