Kamica żółciowa to dość powszechne schorzenie. Choć przez długi czas może przebiegać bezobjawowo, to możesz uprzedzić jej atak. Przede wszystkim powinieneś sprawdzić, czy nie znajdujesz się w grupie ryzyka. Należą do niej między innymi ci, którzy lubią tłuste potrawy, mają wysoki poziom cholesterolu, są w starszym wieku, ciepią na otyłość, szybko utracili masę ciała lub też maja predyspozycje genetyczne.
Im więcej wiesz na temat kamicy żółciowej, tym łatwiej ci będzie w odpowiednim czasie podjąć działania profilaktyczne. Gdyby jednak nie udało ci się jej uniknąć, znajomość objawów pozwoli na wczesne rozpoczęcie leczenia.
Oto najważniejsze informacje na temat tego, czym jest kamica żółciowa, jak się objawia oraz w jaki sposób jest leczona.
Co to jest kamica żółciowa?
Kamica żółciowa, czyli kamica pęcherzyka żółciowego to choroba, w której dochodzi do powstania złogów w pęcherzyku żółciowym. Substancje chemiczne, z których są zbudowane, w normalnych warunkach rozpuszczają się w żółci i są usuwane do przewodu pokarmowego.
Jeśli jednak jesz dużo tłustych potraw, w twojej żółci pojawia się dużo cholesterolu, kwasów tłuszczowych i soli kwasów żółciowych. Bywa też, że zmienia się skład samej żółci. Złe odżywianie prowadzi do jej nadmiernego zagęszczenia, a wtedy w drogach żółciowych wytrącają się sole kwasów żółciowych.
Kamienie żółciowe zbudowane są z cholesterolu, jonów nieorganicznych, barwników żółciowych i białek, przy czym składniki te mogą występować w różnych proporcach.
Możesz mieć jeden kamień, ale zdarza się, że pojawia się ich więcej. Różne też mogą być ich rozmiary.
Czynniki ryzyka pojawienia się kamicy żółciowej
Zarówno styl życia, jak i to, jak wygląda twój sposób żywienia, ma znaczący wpływ na rozwój wielu chorób w twoim organizmie. Jedną z nich jest kamica żółciowa. Jej pojawieniu się sprzyja między innymi:
- otyłość,
- starszy wiek,
- płeć (kobiety chorują częściej),
- czynniki hormonalne,
- wybrane grupy leków, w tym doustne środki antykoncepcyjne i estrogeny,
- mukowiscydoza,
- przewlekłe infekcje dróg żółciowych,
- powodujące zastój żółci czynnik jatrogenne, czyli te, które wynikają z wcześniejszego leczenia,
- zespół krótkiego jelita,
- resekcja żołądka,
- cukrzyca ( dochodzi do zalegania żółci i powstawania złogów),
- długotrwałe błędy związane z żywieniem, w tym:
- zbyt duża ilość cukrów pod różną postacią oraz tłuszczów zwierzęcych,
- za mało:
- błonnika w diecie,
- nienasyconych kwasów tłuszczowych,
- nieregularne posiłki
- zwiększone stężenie triglicerydów w surowicy krwi,
- zbyt mała aktywność fizyczna,
- predyspozycje genetyczne,
- przedłużające się głodzenie,
- mała aktywność fizyczna.
Najczęstsze objawy kamicy żółciowej
Głównym i najczęściej występującym objawem, po którym możesz rozpoznać kamicę żółciową jest nagły, silny, ostry i napadowy ból, który z nadbrzusza promieniuje do prawego barku lub okolicy międzyłopatkowej.
Jego przyczyną jest częściowe lub całkowite zatkanie kanału, przez który żółć wędruje z pęcherzyka do przewodu pokarmowego, spowodowane kamieniem żółciowym. Ból, którego w takiej sytuacji doświadczysz może trwać od kilkunastu minut do nawet kilku godzina. Najczęściej pojawia się po tłustym, obfitym posiłku. Dolegliwościom bólowym mogą towarzyszyć nudności, wymioty, niepokój i nadmierna potliwość.
Gdybyś pomimo nawrotu ataków nie zgłosił się do lekarza, możesz doprowadzić do powikłań kamicy żółciowej w postaci wodniaka pęcherzyka lub zapalenia pęcherzyka żółciowego.
W takiej sytuacji mogą pojawić się dodatkowe objawy, których z pewnością nie powinieneś lekceważyć.
W przypadku zapalenia pęcherzyka żółciowego, oprócz kolki żółciowej możesz dostać dreszczy i gorączki, a w prawym podbrzuszu może pojawić się ból, który narastać będzie podczas głębokiego oddechu.
Kolka żółciowa i inne objawy – co powinieneś zrobić, gdy się pojawią?
Wiele zależy od tego, czy to pierwszy, czy też kolejny atak. Jeśli do tej pory niczego takiego nie doświadczyłeś, powinieneś niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Podczas wizyty ustali on przyczynę bólu i zastosuje adekwatne do niej leczenie. Również w przypadku bardzo silnych objawów, połączonych z gorączką i dreszczami, niezbędna jest konsultacja medyczna.
Gdybyś jednak miał już wcześniej kolkę żółciową, która ustępowała po lekach i nie pojawiały się przy tym inne objawy, możesz zastosować preparaty przeciwbólowe i rozkurczające. Nie podejmuj się jednak leczenia na własną rękę, gdy sytuacja dotyczy kobiety w ciąży lub osób starszych, które mają choroby współistniejące. Właściwym rozwiązaniem w takiej sytuacji, będzie wezwanie lekarza lub umówienie wizyty w gabinecie.
Kamica żółciowa – na czy polega leczenie?
Jak już wiesz, w łagodnych stanach możesz stosować leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Kiedy jednak ból nie ustępuje, a wręcz nasila się, udaj się do lekarza, który podejmie właściwe działania. Może skierować cię na badania diagnostyczne lub na konsultację chirurgiczną.
W sytuacji, gdy istnieje ryzyko powikłań lub ataki towarzyszą ci od dłuższego czasu, lekarz może zdecydować o chirurgicznym usunięciu kamieni żółciowych. Może to zrobić metodą tradycyjną lub metodą laparoskopową. Ta druga ze względu na mniejszą inwazyjność, pozwala na szybszy powrót do normalnej aktywności życiowej.
Najskuteczniejszą formą leczenia kamicy żółciowej jest chirurgiczny zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego wraz kamieniami, które się w nim znajdują. Znika tym samym problem nawrotów kamieni, co przy niewielkim ryzyku powikłań, jest wyborem wartym rozważenia.
Gdyby jednak pojawiły się przeciwwskazania lub nie wyraziłbyś zgody na operację, możesz korzystać z leczenia zachowawczego.
Jaką dietę stosować przy kamicy żółciowej?
Jeśli cierpisz na kamicę żółciową powinieneś potraktować nowy sposób odżywiania jako jeden z bardzo ważnych elementów leczenia. Również w sytuacji, gdy choroba przebiega bezobjawowo, warto przyjrzeć się swoim nawykom żywieniowym i zrezygnować z tych, które źle wpływają na twoje zdrowie i zwiększają ryzyko rozwoju kamicy żółciowej.
Nie ustalaj jednak diety na własną rękę, ponieważ możesz sobie zaszkodzić. Najlepiej, jeśli skorzystasz z pomocy dietetyka, który dopasuje ją do twojego aktualnego stanu zdrowia. Musisz wiedzieć, że gwałtowna utrata masy ciała prowadzi do upośledzonego opróżniania pęcherzyka żółciowego, wywołanego mniejszym wydzielaniem hormonu zwanego cholecystokininą. Odpowiada on za obkurczanie pęcherzyka i opróżnianie żółci, a wydzielany jest pod wpływem posiłków, które zawierają tłuszcz. Gdy stosujesz skrajnie ubogą w tłuszcz dietę, zwiększasz ryzyko kamicy żółciowej.
Najważniejsze zalecenia dietetyczne
Choć szczegółowe zalecenia związane z dietą dostosowaną do potrzeb twojego organizmu i stanu zdrowia otrzymasz od dietetyka, to już teraz może wstępnie dowiedzieć się, z jakimi zmianami może się ona wiązać.
Błonnik
Za odpowiedni pasaż jelitowy odpowiada błonnik pokarmowy. Dlatego w twojej diecie nie powinno zabraknąć produktów, które mogą ci go dostarczyć. Wpłyniesz w ten sposób na zwiększenie produkcji kwasu chenodeoksycholowego, który pozytywnie oddziałuje na rozpuszczanie złogów cholesterolu.
Tłuszcze
Kamica żółciowa to choroba, której sprzyjają posiłki obfite w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol. Dlatego w twojej nowej diecie ograniczeniu podlegają tłuste wędliny i mięsa, tłuste i pleśniowe sery żółte oraz serki topione i fromage. Powinieneś też zrezygnować ze słoniny, smalcu i boczku.
W zamian za to zacznij używać oliwę z oliwek, olej sojowy i kukurydziany oraz rzepakowy i słonecznikowy.
Przy diecie ubogiej w tłuszcze wskazane jest uzupełnianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Dlatego zadbaj, by na twoim talerzu częściej gościły:
- dynia, brokuły, marchew, szpinak, papryka, zielona sałata, wiśnie, morele i śliwki – bogate w ß-karoten,
- zielona pietruszka, otręby pszenne, nektarynki, czarne jagody i szparagi – bogate w witaminę E,
- kapusta, kalafior, brukselka, zielona herbata – bogate w witaminę K.
Sposób przygotowywania posiłków
W trakcie leczenia kamicy żółciowe i po zakończeniu terapii ważne jest nie tylko to, co jesz, ale sposób przygotowywania posiłków. Zwróć uwagę, aby:
- do gotowania zup używać tylko wywarów warzywnych (oprócz grzybowych), a do ich zagęszczenia stosować mąkę i mleko zamiast zasmażek,
- warzywa i owoce spożywać w postaci soków lub w formie ugotowanej i rozdrobnionej,
- unikać zbyt zimnych i zbyt gorących posiłków,
- spożywać około 5 zmniejszonych porcji żywieniowych dziennie,
- potrawy gotować i dusić zamiast piec.
Jak zapobiegać kamicy żółciowej?
Dokładna przyczyna, która jest odpowiedzialna za pojawienie się kamicy żółciowej jak na razie nie jest znana, co bardzo utrudnia działania profilaktyczne. Niemniej jednak, jak już wiesz, jest sporo czynników, które zwiększają jej ryzyko. Dzięki ich znajomości może w sposób znaczący wpłynąć na stan zdrowia swojego organizmu. Często wystarczy wyeliminowanie tego, co ci szkodzi i jednocześnie sprzyja pojawieniu się kamicy żółciowej oraz wprowadzenie nowych nawyków żywieniowych i zmian w stylu życia.
Ważna jest regularna aktywność fizyczna, a przy nadwadze zmniejszenie masy ciała i utrzymanie jej na zdrowym poziome.
Bardzo ważne jest stosowanie się do zaleceń lekarza prowadzącego po poddaniu się operacji bariatrycznej. Zmniejszenie żołądka wymusza wprowadzenie wielu zmian w sposobie odżywiania. W wielu przypadkach utrudnia też wchłanianie składników odżywczych, które należy uzupełniać w innych sposób.
